همه چیز درباره گیاه زوفا

​

 ​

نام علمی:

. Hyssopus officinalis L

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

زوفا گیاهی خشبی و چند ساله است. منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش شده و از دریای خزر تا دریای سیاه و همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه می‌روید.

هی سوپوس افیسینالیس چهار زیر گونه دارد. مهم‌ترین آن‌ها زیر گونه افیسینالیس و زیر گونه کانسنس می‌باشند. این دو زیر گونه در اکثر نقاط جهان به خصوص در اروپای مرکزی می‌رویند. سطح برگ‌ها و ساقه‌های زیر گونه افیسینالیس کاملا” صاف و بدون کرک، ولی پیکر رویشی زیر گونه کانسنس پوشیده از کرک است.

ریشه زوفا مستقیم است و انشعاب‌های فراوانی دارد. ساقه چهار گوش، مستقیم، ارتفاع آن متفاوت و بین 50 تا 70 سانتی متر است. پای ساقه (قسمت تحتانی) چوبی و قهوه‌ای رنگ و از انشعاب‌های فراوانی برخوردار است، ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می‌باشد.برگ‌ها صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم وبیش نیزه‌ای شکل و رنگ آن سبز روشن است. برگها به طول 2 تا 4 سانتی متر و به عرض 5/0 تا 1 سانتی متر که در طول ساقه به صورت متقابل (به شکل صلیب) قرار می‌گیرند. هر دو طرف پهنک پوشیده از حفره‌های محتوی اسانس است. برگ‌ها حاوی ک.تیکول نسبتا” ضخیمی می‌باشند که از خصوصیات گیاهان مناطق گرم و خشک است.

گل‌ها در نواحی فوقانی ساقه‌هایی به طول 20 تا 25 سانتی متر به صورت چرخه‌هایی مجتمع که هر چرخه مرکب از هفت تا نه گل می‌باشد تشکیل می‌شوند. گل‌ها آبی، صورتی یا سفید رنگ هستند. رنگ گل در ترکیبات تشکیل دهنده اسانس هیچ گونه تاثیری ندارد. میوه، فندقه چهار قسمتی و رنگ آن سیاه یا قهوه‌ای تیره و قسمت میانی آن کمی برجسته و میوه کم وبیش به شکل مثلث است.

مقدار اسانس در پیکر رویشی زوفا متفاوت و بین 3/0 تا 1 درصد می‌باشد. مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «پینوکامفن» (50 درصد) تشکیل می‌دهد، از ترکیبات مهم دیگر اسانس می‌توان از «آلفا و به تا پینن» ، «کامفن» و الکل‌های سزکویی ترپن نام برد. پیکر رویشی این گیاه همچنین حاوی فلاونوئید، تانن (5 تا 8 درصد) مواد تلخ (3 تا 6 درصد) و مواد دیگری مانند «دیوزمین» «هیسوپین» و ترکیبات موسیلاژی است.

رویش بذر زوفا در خاک‌های مرطوب و در درجه حرارت مناسب امکان پذیر است. اگر بذرها در اوایل بهار کشت شوند پس از دو تا سه هفته سبز می‌شوند. چون بذرها سبک و کوچک هستند، پس از رسیدن در فصل تابستان از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می‌شوند. تعدادی از این بذرها ممکن است در فصل پاییز و تعدادی در فصل بهار سال بعد رشد کنند، از این رو گیاهان از رشد ونمو یکسانی برخوردار نخاهند بود و برداشت آن‌ها توسط ماشین با مشکل مواجه خواهد شد.

رشد اولیه زوفا کند است. در سال اول رویش، اولین گل‌ها در اواخر خرداد و اوایل تیرماه ظاهر می‌شوند. گیاهان از سال دوم از اوایل خرداد به گل می‌روند. اگر پس از اولین برداشت، شرایط اقلیمی مناسب باشد گیاهان ممکن است در اواخر تابستان (شهریور) مجددا” به گل بروند.

ابتدا میوه‌های قسمت تحتانی گیاه می‌رسند و به تدریج به طرف قسمت‌های فوقانی ساقه ادامه می‌یابند.

زوفا پنج تا هفت سال عمر می‌کند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​