همه چیز درباره گیاه ختمی دارویی

​

 ​

نام علمی:

Althaea officinalis L

تیره:

Malvaceae

مردم برخی کشورها از مدتها پیش خواص درمانی ختمی دارویی را می شناختند و از آن برای درمان بعضی بیماریها استفاده می کردند. ختمی دارویی در تعدادی از فارماکوپه های معتبر به عنوان گیاه دارویی معرفی شده و خواص درمانی آن مورد تاکید قرار گرفته است. برگها و ریشه ختمی دارویی خاصیت دارویی دارند و از دم کرده آنها به عنوان ضد سرفه ، خلط آور و نرم کننده مجاری تنفسی استفاده می شود. موسیلاژ موجود در برگها و ریشه این گیاه سوزش غشاء مخاطی را تسکین و التهاب را کاهش می دهد. از گلها و پیکر رویشی ختمی دارویی به ندرت استفاده می شود.

مردم بعضی سرزمینها از دم کرده گلهای این گیاه برای رفع ورم ملتحمه چشم استفاده می کنند.

از مواد موثره این گیاه در صنایع دارویی، داروهای مختلفی به اشکال شربت، قطره و قرص برای مداوای بیماریهای مربوط به نای و نایژه و همچنین تسکین سرفه های ناشی از ناهنجاریهای ریه تهیه می شود.

ختمی دارویی در سطوح مختلفی در بعضی از کشورها کشت می شود.

گیاهشناسی

ختمی دارویی گیاهی علفی و چند ساله است. منشا اصلی این گیاه منطقه مدیترانه گزارش شده است و در مناطقی که خاک از رطوبت کافی برخوردار باشد می روید. این گیاه در اروپا، آسیا و شمال آفریقا گسترش دارد.

از ریزوم، ریشه ای ساده و یا کم و بیش منشعب به طول 10 تا 30 سانتی متر و به ضخامت دو تا سه سانتی متر خارج می شود. رنگ قسمت خارجی ریشه قهوه ای تیره و لایه داخلی آن سفید رنگ است. ساقه استوانه ای شکل و ارتفاع آن 80 تا 120 سانتی متر است. پای ساقه معمولا چوبی است. برگها سه تا پنج لبی به قطر 5 تا 10 سانتی متر و رنگ آن سبز تیره است. برگها به طور متناوب روی ساقه قرار می گیرند. برگهای قسمت فوقانی ساقه کم و بیش تخم مرغی شکل است، ولی برگهای پایینی ساقه قلبی شکل هستند. حاشیه برگها دندانه دارند. سطح برگها از کرکهای انبوه و فراوانی پوشیده شده است. گلها کوچک و به رنگ سفید یا صورتی کم رنگ و گاهی در سطح گلبرگها لکه های زرشکی یا ارغوانی مشاهده می شود. گلها از زاویه برگها و به صورت مجتمع و از اوایل تابستان (تیر) ظاهر می شوند و گلدهی تا اواخر تابستان (شهریور) ادامه می یابد. گلها برای مدت نسبتا طولانی روی گیاه مشاهده می شوند.

میوه این گیاه قهوه ای رنگ ، مدور، مسطح و چند لایه ای است و چینهایی در اطراف آن وجود دارد. وزن هزاردانه 2/2 تا 2/3 گرم است.

ریشه ختمی دارویی حاوی مواد موسیلاژی (پلی ساکارید) به مقدار 33 درصد، نشاسته(33 درصد) ، ترکیبات قندی (10 درصد) ، پکتین (10 درصد) ، آسپاراژین (دو درصد) و مقدار کمی روغن است.

مواد موثره عمده برگها و گلهای این گیاه را ترکیبات موسیلاژی (5 تا 10 درصد) و مقادیر کمی اسانس (20/0 درصد) تشکیل می دهد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​