توضیحات کامل درباره پرورش و ویژگی های گیاه مرزنگوش تر (مرزنگوش بستانی)

​

 ​

نام علمی:

Origanum marjorana

تیره:

Lamiaceae

مردم مصز باستان مرزنگوش تر را کشت و به عنوان سبزی از آن استفاده می کرده اند. این گیاه در روم و یونان باستان نماد خوشحالی و مسرت بوده است. آپیسیوس می گوید: مردم روم باستان از سال 30 میلادی از مرزنگوش تر به عنوان ادویه استفاده می کرده اند.

کشت این گیاه در برخی کشور های اروپایی، از قرن چهاردهم آغاز شد. پیکر رویشی گیاه را پس از برداشت خشک کرده، سپس آن را می کوبند و به عنوان ادویه مخصوص گوشت از آن استفاده می کنند. مرزنگوش تر بوی بسیار مطبوعی دارد. اگر چه اکنون از این گیاه بیشتر به عنوان ادویه استفاده می شود، ولی مرزنگوش تر خاصیت دارویی دارد و از آن برای درمان ورم روده، نفخ شکم و به عنوان ماده ای آرامبخش استفاده می گردد.

از اسانس عمدتا در صنایع گوشت، صنایع کنسرو سازی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.

از آنجا که مردم اروپا به این گیاه به عنوان ادویه ای مطبوع علاقه خاصی دارند، همه ساله زمین های زراعی زیادی در سراسر جهان زیر کشت این گیاه می رود.

مهمترین کشور های تولید کننده مرزنگوش تر، عبارتند از: فرانسه، پرتغال، اسپانیا، مجارستان، اطریش، مصر، یونان، مکزیک و ترکیه.

گیاهشناسی

مرزنگوش تر، گیاهی علفی و چند ساله است که منشا آن جنوب غربی آسیا (قبرس و جنوب ترکیه) و شمال آفریقا گزارش شده است. این گیاه، در بعضی از کشور های اروپایی که آب و هوای سرد دارند به صورت یک ساله کشت می شود.

مرزنگوش تر، دارای ریشه ای نازک و با انشعاب های فراوان است.

ساقه مستقیم، چهار گوش و با ارتفاعی بین 25 تا 50 سانتی متر است. ساقه دارای انشعاب های فراوانی است. شاخه های جوان از کرک های خاکستری پوشیده شده اند، در حالیکه ساقه های مسن، صاف، فاقد رک و به رنگ قهوه ای تیره هستند.

برگ ها کوچک، فاقد دندانه، متقابل و تخم مرغی شکل هستند که مانند صلیب روی شاخه قرار می گیرند. برگ ها دارای دمبرگ کوتاه و پوشیده از کرک های سفید رنگ می باشند.

گل ها کوچک و به صورت مجتمع روی چرخه هایی در انتهای ساقه های فرعی قرار می گیرند. در هر چرخه، 7 تا 9 گل قرار دارد. گلها به رنگ سفید یا صورتی تیره ظاهر می شوند.

براکته ها گرد یا تخم مرغی شکل و پوشیده از کرک، بدون پایه و متصل به ساقه اند. میوه کپسول، کوچک، تخم مرغی شکل، نامنظم و به رنگ قهوه ای روشن است. وزن هزار دانه 2/0 (دو دهم) تا 4/0(چهار دهم) گرم است.

پیکر گیاه، به علت وجود اسانس در حفره های مخصوصی که در طرفین برگ و در زیر کوتیکول ها قرار دارند، معطر می باشد. مقدار اسانس در اندام های هوایی متفاوت بوده و بین 5/0 تا 3/1 درصد است. برگ ها به تنهایی حاوی 2 تا 5/2 درصد اسانس هستند. اسانس از ترکیبات مختلفی تشکیل شده است. 40 % این ترکیبات را ترپن های هیدروکربور دار نظیر گاما – ترپینن، آلفا – ترپینول، پینن، سیس سابینن هیدرات، لینالول و تعدادی دیگر از مواد ترپنی تشکیل می دهند. اسانس، همچنین حاوی مواد تلخ (9 تا 10 درصد اسید رزمارین) و مواد رزینی است.

بذر ها تا 2 الی 3 سال کیفیت رویشی مناسبی دارند. در شرایط گلخانه، معمولا پس از 5 تا 6 روز جوانه می زنند، و بعد از 8 تا 12 روز همه بذر ها سبز می شوند. اما در هوای آزاد، پس از 20 تا 22 روز سبز می شوند. گیاه در اوایل، رشد و نمو کندی دارد و 35 تا 45 روز پس از رویش رشد آن سریع می شود، به طوری که پس از این مدت با تولید شاخه ها و انشعاب های جدید، گیاه کاملا انبوه و پر پشت می شود.

مرزنگوش تر در کشور ما معمولا اواخر بهار – اوایل تابستان (خرداد – تیر) شروع به گل دهی می کند. گل دهی در مرزنگوش تر، 25 تا 30 روز به طول می انجامد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید

​