نماتدها به گروهی از جانوران پرسلولی و کرمی یا نخی شکل گفته می‌شود که دارای ساختمان غیر بندبند هستند و در یک یا دو انتها ممکن است باریکتر شده باشند. نماتدها از بی‌مهرگان هستند و در یک انتهای بدن سر و در انتهای دیگر دُم قرار دارد. نماتدها رشته ای یا کرمی شکل بوده ولی ماده برخی از آنها ممکن است متورم و باد کرده باشد. مانند نماتد ماده Meloidogyne (گلابی شکل) و یا Heterodera (لیمویی شکل) می‌باشد. اندازه نماتدها متغیر می‌باشد و طول آنها در نماتدهای انگل گیاهی بین 10-1 میلی متر است ولی در آسکاریس به 30-20 سانتی متر و در کرم پیوک به 120 سانتی متر هم می‌رسد. بیشتر نماتدهای انگل گیاهی با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شود و نازک و نیمه شفاف هستند. حدود 1500 گونه نماتد شناخته شده است که فقط 10% آنها انگل گیاهان می‌باشند. تقریباً در هر یک گرم خاک مرطوب100-5 نماتد وجود دارد که از نظر تنوع بسیار متغیر می‌باشد و بسیاری از آنها از باکتری ها، قارچ ها، جلبک ها و سایر نماتد ها تغذیه می‌کنند.
شاخه Nematoda )نماتدها( پس از حشرات متنوع ترین جانوران می‌باشند و در تمامی محیط ها وجود دارند و هر جا آثاری از رطوبت وجود داشته باشد، نماتدها هم هستند. نماتدهای انگل گیاهی دارای یک نیزه دهانی یا استایلت Stylete هستند که در نماتدهای آزاد-زی وجود ندارد. اکثراً نماتدهای گیاهی متعلق به راسته Tylenchida و تعداد کمی نیز در راسته Dorylaimida هستند. مری نماتدهای انگل گیاهی دو قسمتی است که در قسمت میانی مری ماهیچه هایی برای مکش وجود دارند. استایلت برای نفوذ به سلول و تزریق بزاق به منظور حل کردن محتویات سلول به کار برده می‌شوند.
دستگاه گوارش نماتدها از سه قسمت عمده تشکیل شده است :
قسمت جلویی، میانی و عقبی. قسمت جلویی دستگاه گوارش شامل دهان، حفره یا محوطه دهانی، مری و دریچه میانی روده می‌باشد. قسمت میانی شامل روده و قسمت عقبی شامل دریچه بین روده و راست روده و مخرج می‌باشد.
نماتدها فاقد دستگاه گردش خون و تنفس هستند و اکسیژن لازم برای تنفس خود را از طریق نفوذ به دیواره بدن بدست می‌آورند.
نماتدها موجوداتی دوجنسی هستند و دارای افراد نر و ماده بوده و تولیدمثل از طریق جفت گیری انجام می‌شود و مانند حشرات بنظر می‌رسد، فرمون‌های جنسی در جلب نر‌و ماده موثر باشند. بکرزایی و هرمافرودیسم (نرمادگی) نیز در نماتد ها دیده شده است. دوره زندگی نماتدها شامل یک مرحله تخم، 4 مرحله لاروی و یک مرحله بلوغ می‌باشد. هر نماتدی در طول زندگی خود 4 بار تغییر جلد انجام میدهد و معمولاً اولین تغییر جلد در داخل تخم انجام می‌شود و نماتد به صورت لارو سن 2 از تخم خارج می‌شود. بطور کلی نماتد ها موجودات هوازی هستند و برای فعالیت احتیاج به اکسیژن دارند ولی دستگاه های خاص برای تنفس ندارند.
برای خواندن ادامه مطلب بررسی مهمترین نماتدهای گیاهی کلیک کنید.
- ۰۰/۰۵/۲۸