همه ی آنچه که درباره ترخون(تلخون) باید بدانید!

​

 ​

نام علمی:

Artemisia dracunculus

تیره:

Asteraceae

این گیاه بومی کوهستانهای سرد اروپا و آمریکا و مناطق مختلف روسیه و سیبری است.

با این که بومی مناطق سرد است ولی از سرمای شدید زمستان در سالهای خیلی سرد لطمه می بیند و باید با برگ و خاشاک و کود آن را حفظ نمود.

در ایران معمولا کاشته می شود و در سبزی خوردن به طور خام و در سالاد بعضی از اشخاص مصرف می کنند.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در طرخون طبق بررسی دانشمندان وجود یک ماده تلخ و اسانس روغنی فرار مشخص شده است.

گیاه دارای حدود 3/0 درصد اسانس روغنی است. اسانس روغنی آن شامل 70-60 درصد متیل چاویکول و مقداری پی متوکسی سینامیک الدئید است ماده متیل چاویکول که آن را استراگول هم می گویند از نظر شیمی یک آثر میتیلیک از چاویکول است.

چاویکول یک ماده روغنی و به طور قوی ض عفونی کننده است که از گیاه Betel گرفته می شود و گیاه بتل نوعی فلفل سیاه خزنده است که بومی هند می باشد و نام علمی آن Piper betel L است که در بخش خاصی در جلد دیگر این کتاب خواهد آمد.

گیاهشناسی

ترخون گیاهی چندساله و پایا بوده که اغلب واریته sativa آن عطر و طعم مخصوصی داشته و برای مصرف خوراکی کشت می شود. نام انگلیسی ترخون یعنی tarragon از نام فارسی آن گرفته شده است.

ارتفاع ترخون ۳۰ سانتیمتر تا یک متر، برگهای قاعده ساقه آن منقسم به ۳ لوب و کاپیتولهای آن ،کوچک به رنگ سبز و مجتمع به صورت خوشه است. ساقه برگ‌دار گیاه اگر در بین انگشتان فشرده شود بوی مشخصی بر اثر آزاد شدن اسانس از آن استشمام می‌گردد. طول برگها ۳ تا ۸ سانتیمتر و عرض آنها ۰٫۵ تا ۱٫۲ سانتیمتر می‌باشد. کناره‌های برگهای ترخون صاف و بدون دندانه و گیاه فاقد کرک است. گلها فراوان و به صورت مجتمع در یک خوشه متراکم قرار می‌گیرند. رنگ گلهای ترخون زرد یا قهوه‌ای تیره است. گاهی اوقات ترخون اصلا گل و بذر تولید نمی کند. ریشه های ترخون از نوع ریزوم است.گلهای ترخون هرمافرودیت بوده و با باد گرده افشانی می کنند.

معمولا ریشه‌های این گیاه که در یک محل کاشته شده باشد پس از ۳ سال محصول کمتری خواهد داد . لذا بایستی مجددآ نسبت به خارج ساختن ریشه‌ها و دوباره کاری آنها اقدام شود .در موقع کاشت بایستی سعی شود که ریشه‌های کهنه و پوسیده را جدا کرده از زمین خارج ساخت و ریشه‌های جوان را انتخاب نموده و کاشت .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

خواص خارق العاده چای ترش

​

 ​

نام علمی:

.Hibiscus sabdariffa L

تیره:

Malvaceae

گیاهشناسی

گیاهی یکساله، شاخه دار، ارتفاعی حدود 150 سانتی متر، رنگ آن سبز تیره متمایل به قرمز،برگ ها متناوب، رگبرگ ها پنجه ای و برگ ها دارای 7 – 3 لوب و حاشیه برگ ها دندانه ای، بدون کرک، دمبرگ بلند یا کوتاه دارند. گل ها بزرگ و دمگل کوتاه، رنگ آن قرمز متمایل به زرد با مرکز تیره، هرمافرودیت می باشد.

میوه ها 5/2 (دو ونیم) سانتی متر طول دارند و بوسیله کاسبرگ های گوشتی مانند که محتوی 34 – 22 دانه در هر کپسول می باشد احاطه شده اند، دانه ها به رنگ قهوه ای تیره و جوانه زنی بذر بصورت اپی ژیل ( برون زمینی ) می باشد. گیاهی خودگشن و این مقدار از 68 – 2 درصد متغیر و توسط حشرات هم گرده افشانی می شود. دارای یک ریشه راست و عمیق و قابل نفوذ می باشد.

​

ترکیبات شیمیایی و خواص دارویی

کاسبرگ ها دارای موسیلاژ هستند.  بالاترین مقدار پکتین در کاسبرگ های این گیاه ۴۵/۲  ( دو و چهل و پنج) درصد می باشد مواد پکتینی شامل ۵/۶۴-۶۳ درصد اسید گالاکتورونیک می باشد که عمدتاً به صورت نمک های منیزیم و کلسیم می باشد. پلی ساکاریدهای همراه با پکتین عمدتاً آرابینوز، گالاکتوز می باشد.

کاسبرگ خشک شده شامل گوسی پتین فلانوئید، هیبیستین، سابدارتین می باشد. ماده اصلی رنگی هبیسین است که به عنوان یک دافنی فیلین ( نوعی دارو ) گزارش شده است. مقدار کمی دلفی نیدین ۳- مونوگلوکوزید، سیانیدین ۳- مونوگلوکوزید و دلفی نیدین نیز وجود دارد و درجه سمی بودن آن پایین است.

ماکزیمم مقدار قندها در این گیاه در حدود ۵-۳ درصد بوده که در ۳۰ روز پس از گل دهی حاصل شده است و با کامل شدن رشد کاسبرگ میزان نشاسته کاهش یافته و به ۲ درصد وزن خشک می رسد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

پرورش گیاه علف لیمو

​

 ​

نام علمی:

.Cymbopogon spp

تیره:

Poaceae

ترکیبات اسانس گیاه بادرنجبویه و اسانس گیاه علف لیمو، شباهت زیادی به یکدیگر دارند. از آنجا که مقدار اسانس در پیکر رویشی گیاه بادرنجبویه بسیار کم است و استخراج آن هزینه زیادی را تحمیل می کند، گونه های مختلف گیاه علف مورد توجه قرار گرفته و کشت می شوند.

کشت این گیاهان از ۴۵ سال پیش آغاز شده و هم اکنون نیز کشت می شوند.

اسانس علف لیمو حاوی ترکیبات فنلی ترپنی و غیر ترپنی است و در صنایع بهداشتی و آرایشی، صنایع غذایی، کنسرت سازی و همچنین صنایع دارو سازی، مورد استفاده قرار می گیرد.

از سیترات ها به مقدار فراوان در ساخت ویتامین ها استفاده می شود. اسانس اکثر گونه های این گیاهان مانع رشد و تکثیر باکتری ها شده و به عنوان عاملی ضد عفونی کننده و همچنین به عنوان مواد دافع حشرات استفاده می شود.

تولید سالانه اسانس آیت گیاهان بیش از ۶۰۰۰ تن است که مهمترین کشور های مصرف کننده آن، امریکا، انگلیس، آلمان، ژاپن و هند می باشند.

گونه های مختلف علف لیمو در کشور های هند، جاوه، فرمز و چین در سطوح وسیعی کشت می شوند.

گیاهشناسی

گونه های مختلف علف لیمو، گیاهانی هستند چند ساله (۵ تا ۶ سال عمر می کنند) که در مناطق گرمسیر در سطوح وسیعی می رویند.

مهمترین گونه های این گیاه از نظر مواد موثره،  عبارتند از: ناردوس، جاوارانکوسا، دیستنز، سیتراتوس، استراکیک، مارتینی، وینتریانوس، پندولوس، فلاکس و کیسیانوس.

ریشه این گیاه کوتاه و کم و بیش افشان است و دارای انشعاب های فراوانی است.

ارتفاع گونه های مختلف علف لیمو متفاوت است و بسته به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه، بین ۹۰ تا ۲۴۰ سانتی متر می باشد.

برگ ها به رنگ سبز روشن و معمولا تسمه ای شکل و طویل می باشند. طول برگ ها در گونه های سیتراتوس، بین ۲۰ تا ۶۵ سانتی متر و عرض آن ۱ تا ۳ سانتی متر می باشد. بعضی از گونه ها، برگ های باریک تر و کوتاه تری دارند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

کاشت و داشت و برداشت گیاه تاجریزی دارویی

​

 ​

نام علمی:

Solanum laciniatum AIT

تیره:

Solanaceae

گیاهشناسی

تاجریزی دارویی در موطن خود گیاهی چند ساله و درختچه ای است و ساقه های آن چوبی می باشد. در مناطق سردسیر، گیاهی علفی و یک ساله می باشد.منشأ تاجریزی دارویی استرالیا و نیوزلند گزارش شده است و در عرض جنوبی 35 تا 46 درجه جغرافیایی، گسترش دارد. این گیاه، اغلب در حاشیه جنگل ها و سواحل سنگی دریاها می روید. ریشه آن مخروطی است و دارای انشعاب های متعددی است و در شرایط نامناسب انشعاب های (ریشه های فرعی) فراوانی تولید می کند.ارتفاع ساقه متفاوت بوده و به اوضاع اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 100 تا 150 سانتیمتر است. ممکن است ارتفاع بعضی از اکوتیپ ها به 200 تا 250 سانتیمتر هم برسد. ساقه مستقیم، استوانه ای شکل و کم و بیش چوبی است. ساقه های جوان حاوی مقدار زیادی آب هستند و مقدار آن به 65 درصد می رسد. برگ ها نیزه ای شکل، متناوب، به طول 35 تا 40 سانتیمتر و به پهنای 20 تا 30 سانتیمتر است. در طول برگ، بازوها و انشعاب های ظریفی دیده می شود. گل ها به طول 20 تا 25 و به قطر 3 تا 5 سانتیمترند. گل ها به رنگ بنفش تیره به صورت مجتمع در یک خوشه متراکم وجود دارند (در هر خوشه، 1 تا 18 گل دیده می شود).میوه از نوع سته است و از اوایل تشکیل به رنگ سبز، سپس به رنگ لیمویی و وقتی کاملا برسد، نارنجی رنگ دیده می شود. میوه ها حاوی تعداد زیادی بذر می باشند. سطح میوه صاف، براق و کم و بیش بیضی شکل است. بذرها به شکل عدس و به رنگ قهوه ای تیره یا قهوه ای روشن است که پوشش آن اسکلروییدی و سخت می باشد. وزن هزار دانه، 2/1 تا 9/1 گرم است.پیکر رویشی تاجریزی دارویی، به واسطه داشتن «پزودو آلکالوییدهای ترپنویید» (گلیکو آلکالویید) در صنایع داروسازی اهمیت فراوانی دارد. از مهمترین مواد موثره این گیاه می توان از «سولاسونین» و «سولامارگین» نام برد.هر دو ماده یاد شده تحت عنوان «سولاسودین» نامیده می شوند که از استروییدهای بسیار ارزشمند هستند. مقدار «سولاسودین» در برگ ها 1 تا 7/1 درصد، در ساقه 5/0 تا 1/0 درصد، در میوه کاملاً رسیده 5/2 تا 5/3 درصد است. مقدار مواد موثره در گیاهان جوان، بیش از گیاهان مسن است.پیکر رویشی گیاه باید از فاصله 35 تا 45 سانتیمتری از سطح زمین، برداشت شوند. در این حالت، مقدار متوسط «سولاسودین» در پیکر رویشی، 8/0 تا 2/1 درصد است.دوره رویشی گیاه به توجه به شرایط اقلیمی محل رویش (اعم از عوامل ادافیک یا کلماتیک) متفاوت بوده و معمولاً بین 220 تا 250 روز است. بذرها تا 5 الی 6 سال از کیفیت رویشی مناسبی برخوردارند و 14 تا 21 روز پس از کاشت شروع به سبز شدن می کنند. رشد اولیه گیاه بسیار کند است و معمولاً پس از 65 تا 80 روز می توان نشاءها را به زمین اصلی منتقل نمود. 30 تا 35 روز پس از انتقال نشاءها به زمین اصلی، رشد گیاه سریع می شود. گل ها به تدریج ظاهر می شوند و از اواخر بهار (خرداد) تا قبل از بروز سرما، همچنان روی گیاه مشاهده می شوند.از شروع گلدهی تا رسیدن میوه ها، 84 تا 105 روز به طول می انجامد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه شابیزک (آتروپابلادونا)

​

 ​

نام علمی:

.Atropa belladonna L

تیره:

solanaceae

گیاهشناسی

گیاهی است پایا و به ارتفاع یک تا یک و نیم متر که معمولاً در اماکن مرطوب و سایه دار و یا در محل عاری از درخت جنگلها بر روی خاک برگ اشجار و یا در زمینهای آهکی به حالت خودرو و وحشی می روید شاهبیزک ، ریشه ای دراز، منشعب، ضخیم، گوشتدار و به رنگ حنائی دارد. ساقه آن استوانه پوشیده از تار و در انتها دارای تقسیمات 2 تایی یا 3 تایی است. برگهائی منفرد با دمبرگ کوتاه بیضی شکل و نوک تیز دارد.ولی اگر به قسمت فوقانی ساقه آن توجه شود، هر دو برگ آن در مجاور یکدیگر ، آنهم به اندازه های نامساوی مشاهده می گردد. بلادون گلهائی درشت و به وضع منفرد در کنار برگها دارد. کاسه گل آن پایاست بطوریکه پس از ظاهر شدن میوه نیز قسمتی از آنرا فرا می گیرد جام گل آن رنگ قهوه ای چرک با مایل به بنفش دارد و به شکل استوانه ای است که در انتها به 5 لوب کوتاه و برگشته ختم می شود. میوه اش سته ، به بزرگی گیلاس و در آغاز سبز رنگ است ولی پس از رسیدن تدریجاً قرمز و سیاه رنگ می شود از مشخصات آن این است که قاعده میوه چنانچه ذکر شد از کاسه گل پوشیده باقی می ماند و اگر شکافی در میوه داده شود دانه های کوچک ، مسطح و تیره رنگ در داخل قسمت گوشتدار آن دیده می شود.

​

خواص دارویی و کاربرد

در همه قسمت های ازجمله  برگ ها، ریشه و گاهی از بذرهای این گیاه به ویژه در میوه آلکالوئیدهای سمی نظیر آتروپین و هیوسیامین موجود هستند که از حیث استفاده درمانی و داروئی مهم می باشد و در زمان نبودن آنتی بیوتیک ها پزشکان  به سبب درمان  بیماری های عفونی و همچنین بعضی از بیماری هایی که درمان آنها مشکل بود از این گیاه بهره می بردند.

از این گیاه ، در صنایع داروسازی به جهت معالجه ورم ملتحمه و بیماری های صفراوی و مجاری ادرار، تسکین دردهای شدید و همچنین برای درمان آسم مصرف می گردد

همچنین مسمومیت های که از استر اسید فسفریک (که به جهت سمپاشی گیاهان بر علیه آفات مصرف می گردد)، با ماده مؤثره آتروپین از بین می رود.

گیاه شابیزک ترشحات غدد بزاقی و عرق را کم می نماید و باعث انبساط مردمک می گردد.

اگر دچار اسهال خونی شدید گرد پوست ریشه این گیاه همراه با عسل بجهت معالجه  اسهال خونی و خون در ادرار موثر است.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

آیا گیاه بذرالبنج (بنگ دانه) اعتیادآور است؟

​

 ​

نام علمی:

.Hyoscyamus niger L

تیره:

Solanaceae

از اوایل قرن هجدهم بذزالبنج در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. برگ ها بذر ها و ریشه ی بذرالبنج حاوی مواد موثره ای است که در صنایع داروسازی اهمیت زیادی دارد. در گذشته مردم از سمی بودن گیاه بذرالبنج مطلع بودند و برای مداوای برخی از بیماری ها از آن استفاده می کردند. پماد هایی که از برگ های این گیاه ساخته می شد برای مداوای رماتیسم مورد استفاده عموم قرار می گرفت.

اندام های یاد شده ( برگ ها بذرها ریشه ) سمی و مرگ آورند و مواد دارویی آنها را فقط باید در صنایع داروسازی استحصال نمود. از مواد موثره این گیاه در تهیه دارو های ضد رماتیسم و دارو هایی برای مداوای بیماری عصبی و تنفسی استفاده می شود. بذرالبنج یکی از ترکیبات سیگار ضد آسم را تشکیل می دهد.

همه ساله زمین های زراعی وسیعی در اکثر کشور های اروپایی مانند آلمان یوگسلاوی روسیه و مجارستان برای کاشت این گیاه اختصاص می یابد.

گیاهشناسی

گونه های مختلف بذرالبنج گیاهانی یکساله دو ساله و یا چند ساله اند. مهم ترین آنها عبارتند از : گونه نایجر گیاهی است علفی و به دو فرم یکساله و دوساله مشاهده می شود. گونه های دیگر عبارند از : گونه اگرستیس و گونه موتیکوس. در برخی منابع گونه اگرستیس با واریته اگرستیس یا واریته آنوس هم نام شده است.

گونه اگرستیس گیاهی است علفی و یک ساله که به اغلب علف کش ها حساس است. این گیاه در شرق آسیا شمال آمریکا و همچنین در استرالیا می روید. گونه های دوساله دارای ریشه ای مستقیم به طول 15 تا 25 سانتی متر می باشند که این ریشه ها انشعاب های کمی دارند. ساقه گیاه مسقیم کرک دار استوانه ای یا چند وجهی است و ضخامت آن به اندازه بند انگشت ( 2 تا 3 سانتی متر ) کی باشد و ارتفاع آن به یک متر نیز می رسد. برگ های گیاه پهن فاقد دمبرگ متذاکم در طول ساقه و به صورت متناوب نسبت به یکدیگر قرار می گیرند. این برگ ها بریدگی های نسبتا عمیقی دارند. گل های گیاه مخروطی شکل و در یک طرف ساقه قرار دارد. گل ها به رنگ زرد یا سفید مات و دارای دمگل کوتاهی هستند. میوه گیاه از نوع سته و بذر های داخل آن بسیار کوچک و سبک است. وزن هزار دانه 0.5 تا 0.9 گرم است.

تمام پیکر گیاه حاوی ماده موثره ای ( آلکالوئیدی ) است که کمیت و کیفیت آن در اندام های مختلف متفاوت است. آلکالوئید های بذرالبنج از نوع ( تریپتوفان ) واقعی بوده و سمی نیز می باشند. مقدارآلکالوئید ها در اندام های مختلف گیاه متفاوت است. ریشه از 0.08 تا 0.15 درصد برگ ها از 0.06 تا 0.17 درصد و ساقه از 0.02 درصد آلکالوئید برخوردارند. دانه های بذرالبنج 0.06 تا 0.1 درصد آلکالویید دارند. مهم ترین آلکالویید ها را ( هیوسیامین ),(آتروپین) و ( آسکوپولامین ) تشکیل می دهد. این گیاه در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار آلکالویید برخوردار است. به جز آلکالویید مواد دیگری نظیر ( فلاون گلیکوزید ها ) ( نظیر هیوسیپیکرین و هیوسرین ) و کومارین وجود دارد. بذر ها همچنین حاوی 25 تا 35% چربی می باشند.

بذر ها در اوایل بهار که درجه حرارت خاک بین 6 تا 8 درجه سانتی گراد باشد رویش می کنند. قوه رویشی بذر های دو ساله بسیار کم است و فقط زمانی که یک دوره سرما را گذرانده باشند توانایی رویش خواهند داشت. رشد اولیه گونه های مختلف بذرالبنج بسیار کند و آهسته است. در گونه های دو ساله سال اول فقط پیکر رویشی گیاه رشد می کند ( تنها دارای رشد رویشی است ) و برگ های طوقه ای به هم فشرده به وجود می آیند. گلدهی در سال دوم رویش پس از بهاره شدن انجام می گیرد. اولین گلها از اوایل سال دوم ( اواسط بهار ) ظاهر می شوند.

در گیاهان یکساله گیاه بین ماه های تیر و مرداد پدیدار می شوند. گل ها در هر دو گونه –اعم از یکساله یا دوساله- به مدت زیادی ( بین 1.5 تا 2 ماه ) روی گیاه باقی می مانند. در گیاهان دوساله میوه ها اوایل تیر و در گیاهان یک ساله اواخر تابستان می رسند. بذر های بذرالبنج بسیار سبک هستند و پس از رسیدن به اطراف پراکنده شده و سپس به صورت علف هرز در منطقه می رویند. از این رو جمع آوری میوه ها باید به موقع انجام گیرد. بذر ها 4 تا الی 6 سال قوه رویشی مناسبی دارند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

راهنمای کشت و پرورش گیاه تاتوره

​

 ​

نام علمی:

.Datura Stramonium L

تیره:

Solanaceae

گیاهشناسی

گیاهی علفی، یکساله و به ارتفاع 30 تا 80 سانتی متر و حتی متجاوز از یک متر است ساقه منشعب و برگهای پهن آن، مجموعاً ظاهر خاصی برای گیاه بوجود می آورد که از دور می توان به سهولت آنرا تشخیص داد. منشأ اصلی تا توره در هندوستان و سواحل دریای خزر بوده است ولی امروزه در غالب نواحی آمریکا، اروپا و آسیا و ایران پراکندگی دارد. تاتوره ریشه ای نسبتاً ضخیم و ساقه گرد و منشعب دارد. برگهای پهن و نوک تیز آن به درازای 10 تا 15 سانتی متر و به عرض 7 تا 10 سانتی متر می رسد و در آنها 5 تا 7 لوب اصلی نوک تیز، نامنظم و دندانه دار تشخیص داده می شود. از مشخصات برگهای آن این است که در آغاز قبل از رسیدن به رشد کامل پوشیده از کرک در هر دو سطح پهنک است،ولی بتدریج که برگها مسن می گردد عاری از کرک می شود. گلهای درشت آن، ظاهری بوقی شکل و وضع منفرد بر روی ساقه دارد و در فاصله ماههای خرداد و مرداد ظاهر می شود. جام گل آن ابتدا دارای حالت فشرده و مچاله شده است ولی پس از باز شدن کامل چین خوردگی آن از بین می رود. تا توره دارای میوه ای به صورت پوشینه خاردار و محتوی 400 دانه(بطور متوسط) است که در 4 ردیف جای دارند و با پیدایش چهار شکاف طولی از آن خارج می گردند از نکات قابل توجه آنکه دانه های این گیاه قادر است به مدت یک قرن قدرت رویش خود را در زمین حفظ نماید.

​

خواص دارویی و کاربرد

• تاتوره جزو گیاهان داروئی محسوب می‌شود.
• از این گیاه ماده‌ای به نام «آتروپین» استخراج می‌شود که خاصیت ضد زهر دارد.
• نکته‌ی جالب اینجاست که خود علف تاتوره گیاهی سمی است.
• طعم آن تلخ و ترش است.
• برگ‌های این گیاه با ایجاد حرارت تا 50 درجه خشک می‌شود.
• یکی دیگر از روش‌های خشک کردن این گیاه، قرار دادن آن در سایه است.
• در طب سنتی از آن برای درمانِ سیاه سرفه، سرفه‌های عصبی، دردهای عصبی، تشنج، بی‌اختیاریِ دفع ادرار و نقرس استفاده شده است.
• در برخی منابع اشاره شده که به‌صورت سیگار برای کم کردن اثرات آسم به کار برده شده.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

نحوه ی کاشت گل مکزیکی (آق اوستا)

​

 ​

نام علمی:

Agastache foeniculum

تیره:

Lamiaceae

برای نخستین بار، وجود گل مکزیکی (آق اوستا) در سال 1911 در اروپا گزارش شد. این گیاه به صورت خودرو در تپه های سنگی نواحی مدیترانه واقع در شمال و غرب اروپا می روید و در سطوح وسیعی در مولداوی کشت می شود. در سال 1961، مردم شمال آمریکا از زمان های دور از این گیاه در مواد غذایی، نوشیدنی و همچنین از گل های آن در تهیه سوپ استفاده می کردند. آنها همچنین از ریشه پخته این گیاه برای مداوای بیماری های ریوی استفاده می کرده اند.

پیکره رویشی این گیاه حاوی اسانس است. از آنجا که متیل کاویکول بیشترین مقدار اسانس را تشکیل می دهد، از گل مکزیکی به عنوان مخزن متیل کاویکول استفاده می شود.. از مواد موثره این گیاه، در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی و همچنین در صنایع بستی سازی استفاده می شود. از این گیاه، دارو هایی برای معالجه بیماری های ریوی و سرفه نیز استفاده می شود.. اسانس گل مکزیکی، خاصیت ضد باکتریایی و قارچی دارد. گل های این گیاه عسل آور هستند. این گیاه در فلور کشور ما وجود ندارد، بذر آن توسط مرحوم دکتر امید بیگی به ایران آورده شده است و نام گل مکزیکی یا آق اوستا برای آن انتخاب کردند.

گیاهشناسی

گل مکزیکی، گیاهی است علفی، چند ساله. منشا این گیاه جنوب آمریکا گزارش شده و در تمام نواحی مکزیک می روید. ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد و بین 50 تا 180 سانتی متر است. ساقه علفی، مستقیم و چهار گوش است. سطح ساقه صاف و کم و بیش کرکدار است. ساقه منشعب و در انتهای ساقه اصلی ساقه های فرعی گل ها پدیدار می شوند.

برگ ها به شکل قلب و نوک تیز هستند که به طور متقابل روی ساقه قرار می گیرند. سطح برگ ها برجستگی دار است و از دمبرگ طویلی برخوردارند. سطح برگ ها کم و بیش کرک دار است. برگ های جوان بنفش رنگ هستند که با گذشت عمر رنگ آن ها سبز تیره می شود. برگ ها معطر بوده و بوی آنیسون یا رازیانه می دهند.

گل ها در انتهای ساقه اصلی و ساقه های فرعی پدیدار می شوند. گل ها، کوچک، نر ماده، سفید یا بنفش رنگ هستند. گل ها به صورت متراکم در کنار یکدیگر بر روی میله ای به طول 4 تا 15 سانتی متر قرار می گیرند. طمان ظهور گل ها متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد. گل ها معمولا از اواخر بهار به تدریج ظاهر می شوند.

ریشه مستقیم به طول 20 تا 30 سانتی متر و از انشعاب هایفراوانی برخوردار است. ریشه های جوان قهوه ای تیره و نرم است. که با گذشت عمر کم و بیش چوبی می شود.

میوه فندقه، قهوه ای رنگ، دانه ها یضوی شکل و دارای سطحی کاملا صاف است. وزن هزار دانه 4/0 تا 2/1 گرم است. دانه ها حاوی 30 درصد روغن است که 8/58 درصد روغن را اسید لینولنیک، 2/26 درصد آن را اسید لینولییک و 7/3 درصد آن را اسید پالمتیک تشکیل می دهد.

پیکره رویشی گل مکزیکی، حاوی اسانس است. مقدار اسانس بین 4/1 تا 2 درصد است. تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد اسانس از 46 ترکیب تشکیل شده که مهمترین آن را متیل کاویکول به مقدار 5/87 درصد تشکیل می دهد. از دیگر اجزای تشکیل دهنده اسانس، عبارتند از لیمونن (4/2 درصد)، 1و8 سینئول (2 درصد) و گلوبولول (4/1 درصد). بذر ها تا 2 سال قوه رویشی مناسبی برخوردارند.

 

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

خواص و ویژگیهای مریم گلی کبیر

​

 ​

نام علمی:

.salvia sclarea L

تیره:

Lamiaceae

این گونه مریم گلی از اوایل قرن بیستم فقط برای استفاده از گل های آن کشت می شد. این گل ها حاوی اسانس معطر خوشبویی هستند که در صنایع بهداشتی و آرایشی و نوشابه سازی کاربرد دارند. اسانس گل های این گیاه همراه با اسانس گل هایی نظیر اسطوخودوس و یاس، موارد استفاده متعدد و متفاوتی در صنایع مواد شیمیایی خانگی (نظیر عطر، ادوکلن، کرم، شامپو، صابون، لوسیون و اسپری های خوشبو کنند هوا و امثال آنها) دارد. این اسانس، خاصیت دارویی نیز دارد و به عنوان ماده ای ضد عفونی کننده و همچنین ماده ای که سبب مداوای ناراحتی های مربوط به سیستم عصبی می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.

همه ساله، زمین های زراعی وسیعی در کشور های روسیه، بلغارستان، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و مجارستان، برای کشت این گیاه اختصاص می یابد.

گیاهشناسی

مریم گلی کبیر، گیاهی است علفی، دو ساله و بندرت سه ساله و به دو فرم مختلف مشاهده می شود؛ یکی پیرامیدالیس که از رشد و نمو سریعی برخوردار است و دیگری هیرسوتا که پوشیده از کرک های ضخیم است.

منشا این گیاه را مناطق شنی و خششک قفقاز، ایران و سواحل اروپایی مدیترانه گزارش کرده اند.

ریشه اصلی این گیاه طویل و مستقیم و طول آن بین 100 تا 130 سانتی متر است که انشعاب های فراوانی دارد. ساقه، مستقیم، ضخیم، چهارگوش، پوشیده از کرک و ارتفاع آن متفوات و بین 100 تا 150 سانتی متر است. این گیاه دارای برگ های طوقه ای بزرگ با سطحی نا صاف و برجستگی دار است. پهنای ان 10 تا 20 سانتی متر می باشد. برگ ها دمبرگ کوتاهی دارند. برگ های قسمت های تحتانی ساقه بزرگ هستند و به تدریج به طرف بالای ساقه کوچکتر می شوند. رنگ برگ ها نقره ای تیره است.

گل ها صورتی و بنفش یا سفید رنگ هستند که روس ساقه های گلدهنده که طول ان بین 40 تا 60 سانتی متر است، بر روی چرخه هایی قرار می گیرند. هر چرخه، شامل 3 تا 6 گل می باشد. گل های این گیاه نیز شهد آورند.

میوه سه مجهی از نوع کپسول، تخم مرغی شکل، به طول 2 تا 3 میلی متر و رنگ ان قهوه ای است. وزن هزار دانه، 4 تا 5 گرم است.

مقدار اسانس گل ها متغیر است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه نظیر آب، نوع خاک و درجه حرارت بستگی دارد و بین 04/0 (چهار صدم) و  2/0 (دو دهم) درصد می باشد. برگ ها و ساقه های جوان نیز مقدار بسیار کمی اسانس دارند. استخراج اسانس به وسیله تبخیر با بخار صورت می گیرد. لینالیل استات از ترکیبات اصلی اسانس است که مقدار آن به شدت به زمان برداشت محصول بستگی دارد. از ترکیبات دیگر اسانس، می توان از اسکلاریول، لینالول، آلفا و بتا پینن، آلفا و بتا تویون، بورنئول و مقدار کمی میرسن و کامفور نام برد. بذر های همچنین حاوی 25 تا 30 درصد روغن می باشند.

مواد دیگری نظیر سینئول، رزین ها، مواد تلخ، اسید های تری ترپن، اسید اورسیولیک و تانن را نیز در اسانس این گیاه گزارش کرده اند.

چنانچه استخراج اسانس به روش شیمیایی صورت گیرد، مقدار اسکلاریول آن به مقدار 45% افزایش خواهد یافت.

بذر این گیاه، حاوی 25 تا 32 % درصد روغن است که در صنایع سرامیک سازی و چینی سازی، مورد استفاده قرار می گیرد. بذر های این گونه مریم گلی تا 4 الی 5 سال از قوه نامیه مناسبی برخوردارند، پس از 5 تا 6 روز جوانه می زنند و پس از 15 تا 20 روز سبز می شوند.

سرعت رشد این گیاه متوسط است. در سال اول رویش، فقط برگ های طوقه ای تشکیل می شوند. در سال دوم، پس از پشت سر گذاشتن دوره سرما، ساقه گل دهنده به وجود می آیند. معمولا اواخر بهار – اوایل تابستان (خرداد – تیر) اواین گل ها و در مدت 25 تا 27 روز همه گل ها ظاهر می شوند. چنانچه شرایط اقلیمی محل رویش گیاه مناسب باشد، پس از برداشت گل ها در اواسط پاییز (مهر ماه)، گیاهان مجددا به گل خواهند نشست که البته این گل ها مقدار کمتری از اسانس دارند. چنانچه گیاهان اوایل بهار کشت شوند، ممکن است  در سال اول رویش به گل بشینند (به ندرت و به مقدار بسیار کم گل خواهند داد).

میوه ها یکسان و در یک زمان نمی رسند و پس از رسیدن به اطراف ریزش می کنند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

ویژگیهای گیاه دارویی مریم گلی

​

 ​

نام علمی:

Salvia officinalis L

تیره:

Lamiaceae

بیش از یک هزار سال پیش، از مریم گلی به عنوان گیاهی دارویی استفاده می شده است. مردم در گذشته از این گیاه به عنوان ماده ای مدر، عامل انعقاد خون و نیز داروی ضد تعرق استفاده می کرده اند. نام سالویا از کلمه لاتین سالوار به معنی شفادهنده، مشتق شده است. در بسیاری از فارماکوپه های، از برگ های مریم گلی رسماً به عنوان دارو یاد شده و خواص آن بر شمرده است. از عصاره مریم گلی برای مداوای برخی از بیماری های مربوط به حلق و حنجره و همچنین برای شستشوی دهان استفاده می شود.

اسانس این گیاه خاصیت ضد باکتریایی دارد و از آن در صنایع داروسازی، غذایی و همچنین در صنایع بهداشتی و آرایشی استفاده می شود.

همه ساله زمین های زراعی وسیعی در شبه جزیره بالکان، روسیه، آمریکا، ایتالیا و همچنین کشور های اروپای مرکزی برای کشت مریم گلی اختصاص می یابد.

گیاهشناسی

مریم گلی گیاهی چند ساله که منشاء آن نواحی شمالی مدیترانه گزارش شده است. این گیاه در کوه های آهکی مونته نگرو و هرزگوین در یوگسلاوی سابق گسترش فراوانی دارد. بوته ای است به ارتفاع۲۰-۶۰ سانتی متر که قسمت پایینی آن چوبی است و قسمت های بالایی ساقه های چهار گوش پوشیده از کرک های قابل لمس دارد. دارای برگ هایی به طول ۳-۱۰ سانتی متر و عرض ۵/۱-۵ سانتی متر، متقابل، بیضوی و کشیده، به رنگ خاکستری مایل به سبز و کرک های قابل احساس است. گل های آن به رنگ آبی روشن تا آبی مایل به ارغوانی و طول ۲-۳ سانتیمتر با لبه بالایی کوتاه است که به شکل حلقه های محوری شامل ۴-۸ گل درآمده است. میوه کپسول و به رنگ قهوه ای روشن یا قهوه ای تیره است. طول میوه 2 تا 3 میلی متر و عرض آن 2 میلی متر است. وزن هزار دانه 6 / 7 تا 8 / 7 گرم است. ریشه مریم گلی کم و بیش ضخیم است و به طور مستقیم در خاک فرو می رود. ریشه انشعاب های فروانی دارد.

مریم گلی دارای سه زیر گونه است که عبارتند از:

لاواندولیفولیا، مینور و ماژور

اندام های هوایی گیاه به خصوص برگ ها محتوی اسانس هستند. مقدار اسانس در شرایط اقلیمی مختلف متفاوت و بین 1 تا 5/2 درصد است. مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده آن عبارتند از: تویون (30 تا 50%)، سینئول (10 تا 15%)، کامفور (6 تا 10%) و بورنئول (6 تا 14%). از ترکیبات دیگر اسانس می توان از پینن (1 تا 2%) نام برد. گیاه، همچنین شامل مواد تلخ (3 تا 8%)، مواد تاننی، فلاونوئید و مواد گلیکوزیدی و رزینی است.

مریم گلیف 5 تا 7 سال عمر می کند. از آنجا که با گدشت سن گیاه از مقدار مواد موثره آن به طور بارزی کاسته می شود، این گیاه تا چهار سال باز دهی اقتصادی دارد.

 

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​