نحوه پرورش گیاه آقطی سیاه

​

 ​

نام علمی:

.Sambucus nigra L

تیره:

Caprifoliaceae

آقطی سیاه از زمان های قدیم جزء گیاهان دارویی به شمار می رفته و از آن برای مداوای برخی بیماری ها استفاده می شده است. گل ها، میوه های کاملا رسیده، پوست و برگ های این گیاه در تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان دارو معرفی و خواص آنها نیز بیان گردیده است. مواد موثره قسمت های مختلف آقطی سیاه، آرام بخش، مدر، معرق و تقویت کننده عضلات قلب است. برای مداوای سرما خوردگی و برخی ناراحتی های مجاری تنفسی استفاده می شود. از میوه های تازه این گیاه نوعی مربا و مارمالاد تهیه می گردد که تاثیر دارویی دارد. مواد موثره گل ها کم و بیش ملین است و از آن به عنوان ماده ای مسهل استفاده می شود.

گیاهشناسی

آقطی سیاه گیاهی چند ساله، درختچه ای، به ارتفاع 3 تا 6 متر و متعلق به تیره آقطی می باشد. آقطی سیاه معمولا در مناطق سایه، مرطوب و اطراف جنگل ها می روید. ساقه جوان و یک ساله این گیاه سبز رنگ است ولی با گدشت سن گیاه، پوست ساقه به رنگ قهوه ای روشن یا خاکستری تبدیل می شود. در سطح پوست، منافذی (عدسک هایی) به رنگ سفید و نسبتا نرم مشاهده می شود.

​

برگ ها مرکب بوده و از 5 تا 7 برگچه (معمولا تعداد برگچه ها فرد است) تشکیل شده اند. برگچه ها متقابل، به شکل بیضی و کشیده می باشند. طول برگ ها به 40 سانتی متر می رسد. برگ ها به رنگ سبز روشن و کم و بیش براق هستند. گل ها در انتهای ساقه ها به شکل خوشه ای مسطح ظاهر می شوند. قطر این خوشه، بین 10 تا 25 سانتی متر است. گلها کم و بیش معطر و رنگ آنها زرد روشن است و پس از خشک شدن کمی تیره شده و بوی آن نیز کمی تغییر می یابد. گلدهی ، از اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد انجام می گیرد . میوه از نوع سته و به رنگ سیاه و براق است . داخل هر میوه ، 2 تا 3 عدد دانه وجود دارد که دارای پوشش محکم و سختی است . هر دانه 5 میلی متر ضخامت دارد . وزن هزار دانه ، 5/2 تا 5/3 گرم است .

مواد موثره گلها عبارتند از : اسانس ( به مقدار 1/0 تا 2/0 درصد ) ، گلیکوزید ( مانند سامبونیگرین ) ، فلاونوییدها ( به مقدار 2 تا 3% که شامل (روتین ) ، (کورستین ) و (سامبوسین) می باشد .

مواد موثره برگ ها عبارتند از ( مواد تلخ ) و ( گلیکوزید سامبونیگرین ) ، در حالی که میوه های کاملاً رسیده حاوی اسیدهای آلی ( مانند اسید استیک و اسید مالیک ) ، ویتامین های آ و ث ، مواد تلخ ، مواد قندی و مقادیر بسیار کمی اسانس می باشند.

برای خواندن ادامه مطلب نحوه پرورش گیاه آقطی سیاه کلیک کنید.

​

کاشت و داشت و برداشت گیاه سیاه توسه

​

 ​

نام علمی:

Rhamnus frangula

تیره:

Rhamnacea

سیاه توسه از قدیم به عنوان گیاه دارویی مورد استفادۀ مردم قرار می گرفت. پوست ساقه ها و شاخه های این گیاه در تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان دارو معرّفی شده است.

در صنایع نوین داروسازی ، از موّاد مؤثرۀ موجود در پوست این گیاه داروهای معّرق ، ضدّ دل درد ، هضم کنندۀ غذا و ملّین تهیه می شود.

از دم کرده پوست این گیاه برای مداوای بیماریهای صفراوی و کبدی نیز استفاده می شود . استفاده از پوست تازۀ سیاه توسه ، به شدّت تهوّع آور است.

از پوست و برگ سیاه توسه برای تهیّۀ رنگ زرد می توان استفاده کرد. چنانچه این رنگ با املاح آهن ترکیب شود ، می توان از آن رنگ سیاه تهیه کرد. از میوه های نارس این گیاه می توان رنگ سبز و از میوه های رسیده رنگ خاکستری تهیه نمود.

چوب این گیاه به لحاظ مرغوبیّت ، در صنایع چوب کاربرد فراوان دارد.

گیاهشناسی

سیاه توسه ، گیاهی است درختچه ای ، چند ساله که در مناطق مرطوب و جنگلی اروپا در غرب آسیا و شمال آمریکا ، در سطوح وسیعی می روید .

ارتفاع سیاه توسه که انشعابهای کمی دارد ، 2 تا 4 متر است . این گیاه سایه دوست است و در جنگلهای بلوط می روید .

پوست ساقۀ سیاه توسه خاکستری رنگ و سطح آن پوشیده از تعداد زیادی برجستگیهای منفذ مانند      ( عدسکها ) می باشد .

برگها متناوب ، با کناره هایی صاف و بدون دندانه و کم و بیش برّاق می باشند. طول آنها بین 3 تا 6 سانتی متر است . گلها کوچک و به رنگ سبز روشن هستند. از زاویۀ برگها ، 2 تا 6 گل خارج می شوند.

میوه ها کروی شکل ، گوشتی و به طول 4 تا 8 میلی متر می باشد. میوه در بدو تشکیل سبزرنگ است که رفته رفته قرمز و در نهالیت به رنگ بنفش تیره تبدیل می شود.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

کشت و پرورش گیاه مرزه

​

 ​

نام علمی:

.Satureja hortensis L

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

گیاهی است علفی یکساله و دارای ساقه منشعب به طول 10 تا 30 سانتی متر که به سهولت بر اثر دارا بودن ظاهری به رنگ سبز خاک آلود یا مایل به خاکستری از گونه های مجاور تشخیص داده می شود رنگ ساقه آن تیره تر از برگ است بعلاوه در محل گره ها انشعاباتی حاصل می کند که آنها نیز به نوبه خود منشعب می گردند بطوریکه گیاه به صورت بوته پرپشتی جلوه می نماید. برگهای آن باریک دراز، نوک تیز، نرم و پوشیده از تارهای کوتاه است که به همین سبب به رنگ سبز مات یا مایل به خاکستری جلوه می‌کند. برگهای آن منحصراً یک رگبرگ دارد و در سطح آنها نیز نقاط ریزو فراوانی که عبارت از غده های اسانس داراست ،دیده می شود. طول برگ 1 تا 3 سانتی متر و پهنای آن 2 تا 4 میلی متر، گلهای کوچک و دو جنسی و سفید رنگ مرزه که در تابستان ظاهر می شود وضع مجتمع در طول انشعابات ساقه دارد. میوه کوچک، کروی شکل و از نوع کپسول است.

خواص دارویی

گیاه مرزه و بهبود عملکرد دستگاه گوارش

فیبر موجود در گیاه مرزه به بهبود هضم غذا کمک می‌کند و برای معده درد بسیار مفید است؛ این گیاه به دلیل مقادیر بالای ترکیبات فنلی، دارای خواص ضد باکتری قوی است که خطر ابتلا به زخم معده را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مرزه سرشار از  پروبیوتیکاست که باعث رشد باکتری‌های مفید روده می‌شود و از این طریق به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند. همچنین این گیاه به دلیل طبع گرمی که دارد برای درمان تهوع و بیماری‌های گوارشی توصیه می‌شود.

جلوگیری از بروز سرطان با مصرف گیاه مرزه

مرزه سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند ویتامین C و فلاونوئیدهای پلی‌فنولیک است که آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد تولید شده در بدن را از بین می‌برد؛ رادیکال‌های آزاد، عامل اصلی بروز انواع سرطان مانند سرطان روده بزرگ، سرطان پروستات و … است؛ بنابراین مصرف مرزه، خطر ابتلا به انوع سرطان‌ را کاهش می‌دهد.

گیاه مرزه و تقویت عملکرد سیستم ایمنی 

مرزه دارای مقادیر زیادی ویتامین‌های C و A است که به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می‌کند؛ این ویتامین‌ها دارای خواص آنتی اکسیدانی بوده، با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کند و مانع بروز آسیب اکسیداتیو سلول‌های سالم بدن می‌شود. ویتامین C موجود در این گیاه تولید گلبول‌های سفید را افزایش می‌دهد؛ بنابراین سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. نتایج مطالعات بسیاری نشان داده است که مصرف گیاه مرزه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف مانند سرماخوردگی، تب، سرفه و آنفلوآنزا را کاهش ‌دهد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

توضیحات کامل درباره گیاه بادرشبی از تیره نعناع

​

 ​

نام علمی:

.Dracocephalum moldavica L

تیره:

Lamiaceae

Dracocephalum  از کلمات یونانی drakon به معنی اژدها و kehale به معنی سر اژدها گرفته شده، و اشاره به ظاهر گل ها دارد. این جنس با گونه های علفی، یک ساله یا چند ساله، درختچه ای با برگ های ساده متقابل است و گل آذین آن شبیه سنبله، با حلقه های دو لبه ای گل می باشد. پراکنش آن در اروسیا و شمال امریکاست.

گیاهشناسی

بادرشبی، گیاهی است علفی و یکساله که منشا آن جنوب سیبری و سراشیبیهای هیمالیا گزارش شده است. این گیاه بطور خودرو در قزاقستان، مغولستان، چین و روسیه می روید. ریشه بادرشبی مستقیم و طول آن 20 سانتیمتر است که انشعابهای فراوانی دارد. ساقه بادرشبی مستقیم، ارتفاع آن متفاوت و بین 80 تا 120 سانتیمتر است. اواخر دوره رویشی گیاه، قسمت تحتانی ساقه ( پای ساقه) کم و بیش چوبی میشود. ساقه اصلی از انشعابهای فراوانی برخوردار است. ساقه ها به علت دارا بودن آنتوسیانین، معمولا بنفش رنگ هستند. برگهای متقابل، به طول 1.7 تا 2.8 و به عرض 0.9 تا 1.6 سانتیمتر میباشند. رنگ برگها سبز تیره است و در حاشیه آنها بریدگیهای دندانه ای شکل وجود دارد. گلها به رنگ بنفش تیره مایل به آبی و بندرت سفید رنگ هستند.

گلها در قسمت فوقانی ساقه های گل دهنده، روی چرخه هایی قرار میگیرند که در هر چرخه 6 گل وجود دارد.کاسبرگها به طول 0.7 تا 0.9 سانتیمتر و زنگوله ای شکل هستند. کاسبرگها از کرکهای بسیار ظریفی پوشیده شده اند. گلهای بادرشبی شهد آورند. میوه فندقه به طول 2.4 تا 2.8 میلی متر و رنگ آن قهوه ای مایل به سیاه است.وزن هزار دانه، 1.7 تا 1.2 گرم است.

​

خواص دارویی

بادرشبو بویی خوش و دلپذیر همچون بوی بادرنجبویه دارد. آن را التیام‌بخش زخم می‌دانند و از عرق بادرشبو به عنوان تقویت کننده قلب و آرامبخش استفاده می‌شود. آن را دارای خواص آرامش‌بخش، اشتهاآور و ضدنفخ نیز دانسته‌اند. در ایران سه دارو از این گیاه تهیه شده‌است.

طریقه مصرف

استفاده مستقیم از بادرشبی معمولاً مرسوم نبوده و کلاً جهت تهیه عرق بادرشبو به عنوان مقوی قلب و آرام بخش مصرف سنتی دارد. مهمترین مواد موثر دارویی: روغن فرار (اسانس)، ترکیبات فنلیک، فلاونوئید، موسیلاژ، املاح معدنی. خواص درمانی بادرشبو : بادشکن، معرق، ضد اسپاسم، ضد ویروس، ضد میکروب. موارد استعمال در پزشکی سنتی: مقوی، مدر، قابض، بادشکن و ضد تب، آرام بخش، التیام دهنده زخم مقدار و دستور مصرف: مقدر 4-2 گرم روزی سه بار به صورت دم کرده می باشد. البته بادرشبو در ارومیه زیاد کشت می شود و عرق این گیاه (به صورت شربت) در این شهر جهت آرام بخشی و مقوی قلب توصیه می شود. بادرشبو متاسفانه به اشتباه بادرنجبویه گفته می شود(هرچند دارای اثرات دارویی مشابهی هم در اکثر موارد دارند اما این دو گیاه از دو جنس متفاوتی اند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

چرا باید نعناع مصرف کنیم؟

​

 ​

نام علمی:

.Mentha piperita L

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

تا کنون 50 گونه متعلق به جنس نعناع شناسایی شده اند که از بین این گونه ها تعداد کمی ارزش دارویی دارند و توسط انسان استفاده می شوند. نعناع گیاهی است دو رگ که به صورت خود به خودی در طبیعت به وجود آمده است.

برخی از محققان معتقدند که نعناع از تلفیق گونه های آکواتیکا و اسپیکاتا (به ویریدیس نیز معروف است) به وجود آمده است.

گونه اسپیکاتا نیز گیاهی است دورگ که از تلفیق گونه لانگیفولیا و گونه روتوندیفولیا حاصل شده است. در میان این گیاهان ، وجود «منتول» تنها در اسانس گونه آکواتیکا به اثبات رسیده است.

در مورد منشا این گیاه اختلاف نظرهایی وجود دارد. عده ای از گیاه شناسان آسیا را منشا نعناع می دانند. در حالی که ، برخی دیگر منشا آن را انگلیس دانسته و معتقدند که این گیاه در قرن هفدهم، در انگلیس به وجود آمده است. نعناع در نواحی معتدل اروپا ، آسیا، شمال آمریکا، و استرالیا در سطوح وسیعی می روید. این گیاه به دو فرم مختلف نعناع سیاه یا قرمز(واریته افیسینالیس و فرم روبسنز یا میکام) و نعناع سبز(واریته افیسینالیس فرم پالسنس) یافت می شود.

در اکثر کشورها ، فرم رویسنز (میکام) کشت می شود.

نعناع، گیاهی است علفی و چند ساله ، اندامهای هوایی آن تحت تاثیر سرمای زمستان خشک می شوند. ولی اندامهای زیرزمینی (استلونها و ریزومها) ، زنده بوده و فعالیت خفیفی دارند. ضخامت ریشه نعناع 3 تا 4 میلی متر است. ریشه رستها (استلونها) و ریزومها دارای گره های متعددی است که محل رویش ریشه های باریک و در نتیجه تشکیل گیاهان کوچک در اطراف پایه مادری می باشد. اندامهای زیرزمینی نعناع به رنگ سفید ، نازک و به طول 5 تا 20 سانتی مترند. ریشه نعناع چندان عمیق نیست و به صورت پراکنده در سطح خاک قرار دارد.

ریشه رستها به صورت انشعابهای متعدد بلند و سفید رنگ از ریزوم خارج می شوند. ریشه رستها اندامهایی هستند که برای تکثیر گیاه مورد استفاده قرار می گیرند. از رشد ریزومها، اندامهای هوایی(ساقه و برگ) به وجود می ایند.

نعناع دارای ساقه ای چهار گوش و به واسطه وجود آنتوسیانینها در آنها، به رنگ بنفش هستند. طول ساقه متفاوت بوده و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 30 تا 100 سانتی متر است. قسمت بالایی ساقه نسبت به قسمت پایینی از انشعابهی بیشتری برخوردار است.

در این گیاه ، برگها بلند، به طول 3 تا 9 و به عرض 1 تا 3 سانتی متر، بیضی شکل ، پهن، در کناره ها دندانه دار و به رنگ سبز تیره مشاهده می شوند. رگبرگ ها

به رنگ آبی و در پهنک برگ دارای انشعابهای فراوانی هستند. حفره های محتوی اسانس در هر دو طرف برگ وجود دارند.

گلهای نعناع، بنفش روشن و به صورت خوشه های مجتمع روی چرخه هایی قرار دارند که هر چرخه مرکب از 6 تا 7 گل است. عمر گلها بسیار کوتاه بوده و مدت کمی پس از تشکیل از گیاه جدا می شوند. میوه کپسولی، کوچک و به رنگ قرمز تیره است. بذر این گیاه فاقد قوه رویشی است. به واسطه وجود اسانس در پیکر رویشی ، گیاهان از بویی مطبوع و مزه ای خنک و کمی تند برخوردارند. اسانس در ابتدای رویش گیاهان ، در پیکر رویشی ساخته و ذخیره می گردد. با رشد گیاه، سرعت سنتز اسانس افزایش می یابد. اسانس در حفره های زیر کوتیکول ساخته و ذخیره می شود. برگها 2 تا 7/2 درصد و گلها 4 تا 6% اسانس دارند، معمولا” فاقد اسانس می باشند.

به طور متوسط ، مقدار اسانس در اندامهای هوایی گیاه 1 تا 5/1 درصد گزارش سده است. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس به بیش از 20 نوع می رسد که مهمترین آنها «منتول» (40 تا 60%)می باشد. بیشترین مقدار «منتول»، در اسانس استخراج شده از برگهای جوان وجود دارد.

اسانس گلها مقدار کمی «منتول» دارد و مهمترین ترکیب آن را «منتوفوران»(10تا12%) تشکیل می دهد. از مواد دیگر اسانس نعناع، می توان از «منتون»(به مقدار 15تا 25%)،« پیپریتون» (به مقدار1/0تا 5/1درصد) ، «پولگون»(بیشتر در برگهای جوان وجود دارد) ، «پنن»،«سابینن»،«سینئول»و «متیل استات» نام برد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

نحوه کشت گیاه آنغوزه+خواص آنغوزه

​

 ​

نام علمی:

Ferula assa-foetida

تیره:

Apiaceae

برای اولین بار در سال 1687 میلادی، شخصی به نام کامفر در لارستان فارس گونه آنغوزه را شناسایی کرد و با بکار گرفتن تعدادی بهره بردار بومی، اقدارم به بهره برداری آنغوزه در این منطقه کرد. وی پایه گذار روش تیغ زدن سنتی (برش عرضی) در ایران می باشد. پس از او، اهالی شهرستان نی ریز این حرفه را آموختند و خود اقدام به بهره برداری کردند.

صمغ آنغوزه که از ریشه این گیاه استحصال می شود، توسط رومی ها مصرف می شده و امروزه به طور وسیع در هند به عنوان ادویه در تهیه برخی غذا ها، انواع ماهی، سبزی ها و سس، مورد استفاده قرار می گیرد.

این صمغ، اثر تشنج آور و ضد کرم دارد. در معالجه بیماری هایی با منشا عصبی، دستگاه تنفسی، اسپاسم حنجره، آسم و دستگاه هضم و همچنین در رفع یبوست در افراد مسن، به کار می رود.

ساقه های جوان گیاه تازه آنغوزه، در نواحی خراسان و کرمان به مصرف غذایی می رسد. اسانس حاصل از صمغ آنغوزه در صنایع غذایی، در تهیه سس مورد استفاده قرار می گیرد.

این گیاه در استان های کرمان، فارس، خراسان، یزد، سمنان و هرمزگان سیستان بلوچستان و بلوچستان، اصفهان، کهکیلویه و بویر احمد و استاد بوشهر می روید.

گیاهشناسی

آنغوزه گیاهی است چند ساله و علفی، بومی استپ های ایران و قسمت هایی از افغانستان است. دارای ساقه ای قوی است. این گیاه حداقل در پنج سال اول رویش برگ های طوقه ای تولید می کند که بر روی سطح زمین قرار می گیرد. رنگ برگ ها سبز تیره و دارای برگیدگی هایی عمیق است. از میان برگ های این گیاه، ساقه ای راست و استوانه ای خارج می شود. ارتفاع ساقه به 2 تا 5/2 متر می رسد. برگ های پایینی ساقه عموما گوشتدار به طول 50 تا 60 سانتی متر و فاقد دمبرگ و منقسم به قطعاتی با تقسیم های فرعی دندانه دار یا لوبدار است. ساقه دارای فرو رفتگی هایی متعددی است و سطح آن پوشیده از تعدادی زیاید سلول های کرک مانند است.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه زیره سیاه

​

 ​

نام علمی:

.Carum carvi L

تیره:

Apiaceae

در انجیل، میوه های گیاه زیره سیاه به عنوان ادویه ای مطبوع معرفی و خصوصیات فوق العاده آن بر شمرده شده است. دیوسکورید در کتاب خود تحت عنوان پنج مقاله گفته است زیره سیاه انسان را قوی و تنومند می کند.

این گیاه از قرن دهم از جزایر سیسیل تا شمال اسکاندیناوی در مقیاس وسیعی کشت می شده است. برای اولین بار در قرن دوازدهم، فارماکوپه آلمان از میوه زیره سیاه به عنوان دارو یاد کرد. در حال حاضر، زیره سیاه در اکثر فارماکوپه های معتبر رسما به عنوان دارو معرفی شده است. از مواد موثره زیره سیاه برای مداوای دل درد و نفخ شکم استفاده می شود. اسانس میوه مانع از رشد و تکثیر برخی از باکتری ها می شود. از این اسانس در صنایع دارو سازی، صنایع غذایی، شیرینی سازی، نوشابه سازی، کنسرو سازی و صنایع بهداشتی و آرایشی استفاده های فراوان می شود. به علت استفاده روز افزون از بذر های این گیاه، روز به روزبر متقاضیان آن افزوده می شود. از این رو، زیره سیاه در سطوح وسیعی در کشور های هلند (از مهمترین کشور های صادر کننده زیره سیاه است)، آلمان، روسیه، آمریکا، مصر و تعدادی از کشور های آسیایی، به زیر کشت می رود.

گیاهشناسی

تاکنون، بیش از 20 گونه از جنس کاروم مورد شناسایی قرار گرفته است که عملکرد بعضی از آنها کم و برخی دیگر بسیار زیاد است. گونه های مختلف زیره سیاه گیاهانی هستند یکساله، دو ساله و یا چند ساله که عملکرد گیاهان دو ساله بیش از گیاهان یک ساله است و به صورت گسترده ای در جهان کشت می شود.

گیاهان دو ساله دارای ریشه ای مخروطی به ضخامت یک بند انگشت هستند که به طور مستقیم در زمین فرو می رود. این ریشه کم و بیش گوشتی و سطح خارجی آن به رنگ قهوه ای تیره بوده و قسمت داخلی آن سفید است. گیاه در سال دوم رویش به ساقه می رود. ساقه به طور مستقیم رشد می کند. ارتفاع آن 1 تا 5/1 متر است و از بخش تحتانی آن شاخه های متعددی خارج می شود. در سال اول رویش، برگ های طوقه ای که دمبرگ بلندی به طول 20 سانتی متر دارند، به وجود می آیند. برگ های انتهای ساقه فاقد دمبرگ اند و مستقیما به ساقه متصل می باشند. برگ ها دارای بریدگی های عمیق هستند. برگ های پایین ساقه با برگ های بالایی تا حدودی تفاوت دارند. به طوری که برگ های پایینی (قسمت تحتانی) از بریدگی بیشتری نسبت به برگ های بالایی برخوردار بوده و رشته مانند به نظر می رسند.

ار تفاع گیاهان یک ساله متفاوت و بین 50 تا 70 سانتی متر است. برگ های گیاهان یک ساله نسبت به برگ های گیاهان دو ساله، روشن تر و به رنگ سبز روشن هستند.

هر دو نوع گیاه (اعم از یک ساله و دو ساله) دارای گل های سفید یا صورتی هستند که روی چتر های مرکب از 5 تا 10 شعاع قرار گرفته اند. گل ها یک پایه (دارای اندام های نر و ماده) هستند.

میوه بیضوی، فندقه (شیزوکارپ) و رنگ آن قهوه ای روشن است. در طول میوه، خطوط باریکی که تعداد آنها اغلب پنج (5) عدد می باشد، دیده می شود.

میوه زیره سیاه بوی مطبوعی دارد که ناشی از وجود اسانس در آنهاست. اسانس پس از ساخته شده در حفره های مخصوص (از نوع شیزوژن) ذخیره می شود.

بذر های گیاهان دو ساله دارای 3 تا 7 درصد سانس است، در حالی که در بذر های گیاهان یک ساله مقدار آن به 2 تا 3 درصد می رسد. پس از استخراج اسانس، کنجاله حاوی 20 درصد پروتئین و 14 درصد تا 22 درصد چربی است کع غذایی مناسب برای طیور می باشد.

اسانس این گیاه از ترکیبات مختلف ترپنی و ترپنوئیدی تشکیل شده است. عمده ترین آنها کارون که مقدار آن بین 50 تا 70 درصد می باشد. از ترکیبات دیگر می توان از لیمونن (25 تا 30 درصد)، دی هیدروکارون، کاروئول و دی هیدروکاوئول نام برد.

اندام های دیگر این گیاه مانند ریشه، ساقه، برگ ها، گل ها و چتر ها نیز محتوی اسانس می باشند. ولی قسمت عمده اسانس در میوه ها (بذر ها) ساخته و ذخیره می گردد که این اسانس از بهترین کیفیت نیز برخوردار است.

اسانس از بدو تشکیل میوه به تدریج ساخته می شود و مقدار آن در این مرحله (در آغاز تشکیل میوه) کم است. میوه ها در مرحله ای که هنوز کاملا نرسیده و به رنگ سبز (در مرحله شیری) هستند، دارای حداکثر مقدار اسانس می باشند (در این مرحله مقدار کارون کم است)، سپس با کامل شدن میوه، مقدار کمی اسانس کاسته می شود و به اندازه ثابت خود می رسد (اسانس در این مرحله، از بیشترین مقدار کارون برخوردار است).

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه باریجه

​

 ​

نام علمی:

Ferula gumosa

تیره:

Apiaceae

مردم اغلب از باریجه به عنوان مقوی معده و نیز ترمیم کننده زخم ها استفاده می کنند. مصارف صنعتی باریجه در کشور های غربی فراوان است، ولی متاسفانه از چگونگی مصارف صنعتی آن در این کشور ها اطلاع دقیقی در دست نیست. شیرابه باریجه را در تهیه چسب های نامرئی برای چسباندن سنگ های قیمتی نظیر الماس، به کار می برند. از مواد موثره باریجه در صنایع بهداشتی و ارایشی نیز به عنوان تثبیت کننده عطر و ادکلن استفاده می شود. شیرابه باریجه، از اقلام مهم صادراتی ایران به شمار می رود.

​

گیاهشناسی

باریجه، گیاهی چند ساله و مونوکارپیک است (در طول عمر خود تنها یک بار گل می دهد). این گیاه در چند سال اول رویش، برگ های طوقه ای تولید می کند، در سال آخر رویش به ساقه می رود و گل و میوه نیز روی آن تشکیل می شوند. سپس ریشه گیاه می پوسد و گیاه از بین می رود.

باریجه در شمال ایران در بخش های مختلفی از البرز مثلا در استان خراسان، فیروزکوه و منطقه لار گسترش دارد. ساقه این گیاه ضخیم و مستقیم است. ارتفاع آن با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت بوده و بین 100 تا 200 سانتی متر است. چنانچه شکافهایی روی ساقه گیاه ایجاد شود، شیرابه ای شیر رنگ، متمایل به زرد از ان خارج می شود. این شیرابه تحت تاثیر حرارت محیط به صورت تکه هایی شفاف روی ساقه مشاهده می شود که به باریجه اشکی معروف است.

برگ های این گیاه نقره ای رنگ و گسترده بر روی زمین، به طول 30 سانتی متر و پوشیده از کرک های ریز و کوتاه هستند. پهنک برگ دارای بریدگی های کم و بیش عمیق است.

گل های باریجه در انتهای ساقه اصلی و فرعی پدیدار می شوند. گل ها به رنگ زرد و به شکل پتر مشاهده می شوند. تعداد انشعاب های چتر، بین 4 تا 6 عدد است. پایه های چتر های فرعی در مقایسه با چتر های اصلی کوتاه ترند. میوه بیضی شکل، شیزوکارپ و کناره های آن باریک است.

از تمام اندام گیاه بوی تند و مخصوصی استشمام می گردد که از علائم مشخص گیاه باریجه است. ریشه باریجه غده ای شکل و سرشار از شیرابه است. برای استخراج شیرابه، ابتدا خاک پای بوته را کنار می زنند، سپس قسمتی از پوست ریشه را جدا می کنند و بدین ترتیب شیرابه گیاه به سرعت خارج می شود. هر چند روز یک یک بار با برداشتن لایه ای به قطر نیم سانتی متر پایین تر از محل بریده شده قبلی، اصطلاحا زخم را تازه کرده و موجب خروج شیرابه بیشتری می شوند. این عمل، تا خشک شدن کامل شیرابه ادامه می یابد. شیرابه های جمع آوری شده در مجاورت هوا رنگ قهوه ای تیره به خود می گیرند.

شیرابه باریجه بوی تندی دارد و طعم آن گس و بسیار نا مطلوب است. مقدار اسانس شیرابه متفاوت بوده و بین 1 تا 26% است. اسانس به روش تقطیر با آب و بخار، به دست می آید. اسانس به رنگ زرد روشن و با بویی تند و دارای 85 درصد هیدروکربور های ترپنوئیدی مانند آلفا – پینن (7 تا 21 %)، بتا – پینن (45 تا 65 %) و دلتا – 3 – کارن (5/2 تا 16 %) می باشد. بوی تند اسانس ناشی از ترکیبات نیتروژن دار نظیر 2 – متوکسی – 3 ایزو بوتیل پیرازین و ترکیبات گوگرد دار مانند اس – بوتیل – 3 – متیل – 2 – بوتنتیوات، متیل آلیل، پروپنیل دی سولفید ها می باشد. از ترکیبات دیگر اسانس، می توان از میرسن، کادینن و الکل های سزکویی ترپن نام برد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه گچ دوست

نام علمی:

.Gypsophila paniculata L

تیره:

Caryophyllaceae

در اکثر فارماکوپه ها گچ دوست به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است . ریشه های این گیاه خاصیت دارویی دارند و برای درمان بیماریهای تنفسی (بیماریهای مربوط به نای و نایژه ها) مورد استفاده قرار می گیرند .

مواد موثره ریشه این گیاه همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارند. گچ دوست در کشورهای روسیه ، مجارستان و رومانی در سطوح وسیعی کشت می شود.

گیاهشناسی

گچ دوست گیاهی علفی ، چند ساله و متعلق به تیره میخک است . این گیاه اروپایی – آسیایی و منشا آن مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است .

ریشه گچ دوست مستقیم و طویل است . طول آن متفاوت و بین 100 تا 200 سانتی متر و ضخامت آن بین 4 تا 8 سانتی متر می باشد . سطح خارجی ریشه به رنگ قهوه ای روشن و لایه داخلی آن به رنگ زرد روشن یا سفید مات است . ریشه اصلی دارای انشعابهای فراوانی است . از قسمت فوقانی ریشه ساقه های متعددی خارج می شود .

ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی داشته و بین 40 تا 90 سانتی متر می باشد . ساقه انشعابهای فراوان و انبوهی دارد . سطح ساقه صاف و بدون کرک است . پای ساقه نیز چوبی است . برگها کشیده و کم و بیش باریک و رنگ آن سبز تیره است . برگها به صورت متقابل و کم و بیش به شکل صلیب بر روی ساقه قرار می گیرند .

گلها کوچک ، سقید یا صورتی رنگ است که بر روی ساقه های گل دهنده ظاهر می شود . در مرحله گلدهی گیاه مملو از گلهای کوچک می شود . اولین گلها در اواسط خرداد ظاهر می شود . گلدهی تا اواسط تیر ادامه می یابد .

میوه به شکل غلاف است که تعداد زیادی دانه را در بر می گیرد . دانه قهوه ای تیره و کم و بیش مسطح و قطر آن بین 1 تا 3/1 میلی متر است . وزن هزار دانه 3/1 تا 8/1 گرم است .

ریشه حاوی 10 تا 20 درصد ساپونین (با ساختمان تری ترپن) می باشد . از دیگر مواد موثره ریشه می توان از ((ژیپسوزایدآ)) که یک ((آگلیکون)) با ساختمان ((تری ترپن)) است نام برد .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید

همه چیز درمورد گیاه شنبلیله

نام علمی:

.Trigonella foenum-graceum L

تیره:

Fabaceae

شنبلیله از گذشته به عنوان گیاهی دارویی مورد استفاده قرار می گرفت . به طوری که از پیکر رویشی تازه شنبلیله سال هاست به عنوان سبزی استفاده می شود . مواد موثره این گیاه کاهش دهنده قند خون ، ضد التهاب و نرم کننده است .

در فارماکوپه های معتبر از دانه های شنبلیله به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد تاکید قرار گرفته است . در صنایع دارویی از مواد موثره دانه های این گیاه هورمونهای جنسی ، کورتیکوستروئیدها ، ویتامین دو گلی کوزیدهای قلبی تهیه می شود .

شنبلیله در سطوح وسیعی در کشورهای مراکش ، اتیوپی ، تونس ، مصر ، الجزایر و هند کشت می شود .

گیاهشناسی

شنبلیله گیاهی علفی و یک ساله است . منشا این گیاه نواحی مدیترانه گزارش شده است .شنبلیله در آسیا ، اوکراین و همچنین از هندوستان تا چین گسترش دارد .

تاکنون 70 گونه متعلق به جنس تریگونلا شناسایی شده است که شامل گیاهان یک ساله تا چند ساله می باشند . مهمترین گونه های این جنس عبارتند از : کورولا ، کولیسرز ، کورنیکولاتا ، هاموسا ، رادیاتا و فونوم گراکوم .

ارتفاع شنبلیله متفاوت است و به شرایط اقلیمی محلی رویش گیاه بستگی داشته و بین 40 تا 60 سانتی متر می باشد . ساقه انشعابهای متعددی دارد . برگها سه تایی و طول آن یک تا چهار سانتی متر است . دمبرگ به طول یک تا سه سانتی متر و کم و بیش کرکدار است . گلهای شنبلیله دو جنسی سفید ، زرد و بندرت بنفش رنگ هستند . میوه شنبلیله غلاف دار به طول 10 تا 12 سانتی متر و پهنای آن 5/0 تا 1 سانتی متر است . داخل میوه تعدادی دانه قرار دارد . طول دانه به چهار تا پنج میلیمتر می رسد . دانه ها بسیار محکم و در طول آن یک شیار کم و بیش عمیق وجود دارد . وزن هزار دانه 5/11 تا 8/11 گرم است .

بذرهای شنبلیله حاوی موادی نظیر آلکالوئید ((تریگونلین)) (12/0 تا 38/0 درصد) ، ((کولین)) و ((ساپونینهای استروئیدی)) (شامل ((دیوزژنین)) و ((تریگوژنین)) به مقدار 8/0 تا 2/2 درصد) می باشد . همچنین بذرها شامل ترکیبات موسیلاژی ، پروتئین (12 تا 16 درصد) و روغن است .

دانه شنبلیله در تاریکی جوانه می زند و تا یک الی دو سال از قوه رویشی مناسبی برخوردار است .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید