طراحی گام به گام تناوب زراعی

​

 ​

این مبحث روند و طراحی گام به گام تناوب زراعی و برنامه کشت های تناوبی در یک مزرعه جداگانه، را ارائه می کند. این روند براساس روش های استفاده شده مجموعه ای از کشاورزان خبره به انضمام سایر منابع می باشد. این روند چکیده ای است از آنچه پرورش دهندگان متخصص بر اساس تجربه، دانش و درک مستقیم خود در یک شیوه نظام مند کسب کرده اند.

به منظور ساده کردن موضوع، دستورالعمل ها به شکلی نوشته شده اند که گویی شخصی که این کاشت را انجام داده و مدیر این مزرعه است.

طراحی گام به گام تناوب زراعی

روند برنامه ریزی کشت تناوبی شامل مجموعه ای از مراحل زیر است:

۱- سازماندهی اطلاعات

۲- ایجاد یک برنامه تناوب کلی

۳- ترسیم نقشه کشت طرح تناوبی

۴- تعیین توالی محصول آینده و برنامه ریزی برای هر بخش از مزرعه

۵- اصلاح برنامه (طرح) توالی محصول

این روند برای کشاورزی که تنها چند نوع محصول را تولید می کند و شرایط زمین زراعی او در همه جا یکسان است، آسان ترین روش می باشد، اما برای کشاورزان با عملکرد چندگانه مفیدترین روش است. نمونه هایی از مزارع با مشکلات تناوبی ساده اکثر مزارع غلات حبوبات و عملکردهای برخی از عمده فروشان سبزی میباشد که همه این محصولات را می توان در زمین زراعی پرورش داد.

این رویه را می توان به منظور برنامه ریزی کردن برای تناوب هایی با محصولات بیشتر وانواع چندگانه خاک به کاربرد، اما فرایندی وقت گیر است.

با این حال، منافع برنامه ریزی نظام مند محصول طرح تناوبی با میزان (مقدار) محصولات و ترکیب زمین های زراعی، افزایش می یابد. در مزارعی که تنها چند نمونه محصول پرورش داده میشود میتوان تناوب های مناسب را با استفاده از تجارب سطحی حفظ کرد. با این وجود، با عملکردی مرکب، یک مشکل طولانی مدت را می توان حل کرد بدون این که کشاورز بفهمد اعمال تناوبی نیمه بهینه هستند.

هرچند که روش برنامه ریزی شده زیر به مراحل متعددی تقسیم شده است، اما روش پیچیده ای نیست؛ اگر ترکیب محصولات بسیار متنوع باشد، اگر یک محصول را چندین بار در هر فصل کشت کنید، محصولات زراعی را دو یا سه برابر کنید و یا زمین های زراعی در قابلیتشان برای پرورش انواع محصولات متفاوت باشند، فرایند طرح کشت تناوبی محصولات پیچیده تر میشود.

نکاتی برای کشت محصولات تناوبی

پرورش دهندگان که مایل به جست وجوی روش برنامه ریزی مفصل نیستند، این خلاصه را در برنامه ریزی توالی محصولات مفید خواهند یافت. باید توجه داشت که مراحل ساده شده ای که در اینجا ارائه شده اند، طرح تناوبی انعطاف پذیر و تعمیم یافتهای را دربر نمی گیرد بلکه توالی معرفی شده برای اینکه سردرگم نشوید. مراحل این بخش به طور ساده و خلاصه شده با حروف الف، ب، ج، … مشخص شده اند.

این مراحل را از مراحل شماره گذاری شده متمایز کنید

الف- تشخیص و اولویت بندی اهداف

ب-ترکیب محصولی خود را بنویسید.

ج- بررسی مساحت اضافی زیر کشت یک نوع محصول

د- تعیین دو محصولی و توالی های کوتاه که در مزرعه به خوبی جواب میدهند.

ه- برنامه ریزی یک طرح برای کشت تناوبی

و-شرایط کشت اینکه چه محصولاتی را می توان در هر واحد مدیریتی کشت داد.

ز- برنامه ریزی تابستان بعدی

برنامه ریزی تناوبی در برابر توالی محصول

​

برنامه های کشت و کار دو جنبه دارند: توسعه برنامه تناوبی کلی وتوالی محصولات خاص.

طرح تناوبی کلی می تواند مشخص کند که مثلا پس از محصولات خانواده سولاناسه محصولات خانواده خردل، سپس سبزیجات سبز رنگ به غیر از خردل و در آخرکدوها را می توان کشت کرد؛ یا بعد از محصولاتی که برای رشد نیاز به یک فصل کامل دارند، یک سال محصولات پوششی و سپس محصولاتی که کمتر از یک فصل نیاز دارند.

این طرح تناوبی چهار چوبی ارئه می کند؛ و طرح توالی جزئیات اینکه در سال بعد چه محصولی در ابتدا کشت می شود. طرح تناوبی باید آنقدر کلی(عمومی) شود که منجر به انعطاف پذیری در توالی شود.

طرح توالی ضرورتا آزمایشی است و به طور مطلوبی فضایی برای محصولات متناوب بعدی در صورت تغییرات دقایق آخر آب و هوایی یا اجبار بازار باقی بگذارد. برنامه تناوبی نسبتا مهم در برابر توالی محصولات در طرح کلی محصول بستگی به مزرعه دارد. به طور کلی، همانطور که عملکرد مزرعه ترکیبی افزایش می یابد، برنامه ریزی (طرح) تناوبی تا حد امکان کاهش می یابد و توالی دقیق محصول، بحرانی تر میشود.

اگر عملکرد مزرعه برای برنامه ریزی تناوبی مناسب است، توسعه یک طرح به مقدار بیشتری توالی محصولی را ساده می کند.

برای خواندن ادامه مطلب طراحی گام به گام تناوب زراعی کلیک کنید.

​

چگونه کشت تناوبی، جنبه خاصی از سیستم مزرعه را تحت تأثیر قرار میدهد؟

​

 ​

این مبحث درباره روش هایی است که زیست شناسان و دانشمندان خاک، در مورد کشت تناوبی در نظر می گیرند. بر خلاف کشاورزان متخصص که تناوب را به عنوان یک فرآیند در نظر می گیرند، دانشمندان و متخصصان، عمیقا جنبه های خاص تولید مواد آلی را مطالعه می کنند.

آنها به طور مفصل بررسی می کنند که چگونه کشت تناوبی، جنبه خاصی از سیستم مزرعه را تحت تأثیر قرار میدهد. درک مفاهیم ارائه شده می تواند به حل دوباره مشکلات پیش رو و توسعه برنامه تناوب کمک کند. متخصصان کشت تناوبی را از آغاز پیدایش علم کشاورزی در اوایل قرن ۱۹ مورد مطالعه قرار دادند.

اخیرا دانشمندان یک روش اصلاح شده در کشت تناوبی را به علت افزایش مشکلات مرتبط با محصول دهی مداوم گونه های منفرد اتخاذ کرده اند. در ۱۰ سال گذشته، محققان شروع به مطالعه فرایند کشت تناوبی در زمین های ارگانیک کردند.

بررسی توالیهای کشت محصول، در طول چند سال نیاز به شکیبایی خارق العاده و منبع مالی دارد که به مراتب بیشتر از کمکهای دولتی است. اکثر تحقیقات یک تناوب دو یا سه ساله را با میزان متداول محصول دهی مقایسه کردند.

این مطالعات، اغلب اطلاعات کمی در ارتباط با کشاورزان ارگانیک را فراهم کرده است. فواید بیولوژیکی و فیزیکی کشت تناوبی به دو دسته کلی و مرتبط با یکدیگر، تقسیم شده که عبارتند از بهبود کیفیت خاک و مدیریت آفت ها.

الگوهای خاصی برای هر کدام از این مقوله ها وجود دارد. کیفیت خاک گرایش به بهبود خاک در طول زمان دارد. بسیاری از لگومها (چمنهای بنشی) ریشه هایی عمیق دارند که خاک را پوک و مواد مغذی را باز یافت می کند. علفهای هرز، سیستم های متراکم تری را برای ریشه های ضعیف بوجود می آورند، اما در سیستمی با کشت بقولات انسجام خاک بهتر میشود.

به علاوه ریشه های آنها، به کندی از طریق فرم های متعدد مواد ارگانیک خاک فاسد می شوند، موادی که تمایل به تثبیت خاک و ذخیره سازی مواد مغذی برای رشد محصول دارند. در نتیجه محصولات جدید تمایل دارند که تاثیرات متضادی بر خاک داشته باشند و این به علت موارد زیر است:

1- میانگین تراکم نسبتا کم ریشه ها در هر متر مربع از خاک

۲- وجود خاک بایر بین ردیفهایی که در معرض بارش باران قرار می گیرند.

عوامل بسیاری می تواند این روشهای متضاد را اصلاح کند که شامل نوع و میزان تکرار کاشت و موادی که کشاورز برای اصلاحات خاک مانند کمپوست، مواد آلی و پودر سنگ استفاده می کند است.

تضاد بین علفهای هرز و محصولات پوششی، یک نقطه شروع خوب برای درک ارتباط بین کشت تناوبی و کیفیت خاک ایجاد می کند. علی رغم این که کشت تناوبی یک عنصر مهم در مدیریت بیماری ها، علفهای هرز و آفات است، اما یک اکسیر نجات بخش نیست.

بسیاری از مشکلات مرتبط با آفات را نمی توان با کشت تناوبی برطرف کرد. یک عامل مهم که توانایی کشت تناوبی برای مدیریت آفت ها را کنترل می کند ویژگی میزبانی آفات است. آفت های خاص، بر میزبانی گونه های خاص یا خانواده ای از محصولات متمرکز می شوند در حالی که این آفت های خاص میتواند گونه های خاص یا خانواده ای از محصولات را نابود کند.

عوامل اصلی دیگر تحرک و بقای آفت است. آفات متعددی می توانند در مزرعه به واسطه محصولات متعدد باقی بمانند و کشاورز باید از روش های مدیریتی علاوه بر تناوب، برای حفظ کیفیت محصول و سوداوری آن استفاده کند. آفت های متحرک می توانند در یک مزرعه پخش شوند و ایجاد مشکلاتی کنند.

گونه های خاص آفات، در یک دوره کوتاه بدون محصول میزبان مناسب حذف می شوند. در موردی دیگر، افت های پراکنده نشده که محصولات کمی میزبان آنها هستند میتوانند کنترل تناوب را در دیگر محصولات آسان کنند. مدیریت خاک از نظر بیماریها و آفات به شیوه های متعدد انجام می گیرد.

برای مثال مواد غذایی محصولات بر مقاومت بیماری گیاه اثر می گذارد. بعضی محصولات، انواع خاص بیماریهای خاکزاد را کاهش می دهند و کیفیت فیزیکی خاک و سود آوری مدیریت مکانیکی علفهای هرز را بهبود می بخشند. همه این عوامل تحت تأثیر کشت تناوبی قرار می گیرند.

کشت تناوبی و خاک

زمین زراعی مطلوب شرایط خوبی برای جوانه زدن بذر و تکثیر ریشه ارائه میدهد و به محصولات اجازه میدهد تا رشد کنند. همچنین خاک یک زمین مزروعی خوب، فرایندهای دیگری را مانند تهویه خاک و دسترسی گیاه به آب را تسهیل می کند.

برای خواندن ادامه مطلب چگونه کشت تناوبی، جنبه خاصی از سیستم مزرعه را تحت تأثیر قرار میدهد؟ کلیک کنید.

​

کودهای حیوانی در زراعت ارگانیک

​

 ​

به مجموعه ای از مواد بستری، ادرار و مدفوع گاو، گوسفند، مرغ با هر حیوان دیگری است که از محل نگهداری آنها بدست می آید کودهای حیوانی اطلاق می شود.

در صد مواد غذایی کود حیوانی و کیفیت فیزیکی آن به عواملی مثل نوع حیوان، کیفیت مواد بستری، میزان پوسیدگی کود، تغذیه دام، میزان سدیم و مقدار بذر علفهای هرزه اسپور بیماریها، لارو و تخم حسرات، سن و خاک دارد.

در صد ازت کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی و مرغی است. ولی درصد فسفر و پتاسیم کود مرغی از کودهای گاوی و گوسفندی بیشتر است.

درصد مواد غذایی کودها به تغذیه دام بستگی دارد.

مثلا چنانچه جیره غذایی دام از نظر یک عنصر ضعیف باشد، کود حاصله نیز به طریق اولی از نظر آن عنصر ضعیف خواهد بود و یا مثلا هر چه درصد فیبر جیره غذایی بیشتر باشد در صد فیبر مدفوع نیز زیادتر خواهد بود.

فراوانی ترکیبات آلی ازت دار ساده در کود حیوانی تازه بسیار مساله ساز است. تجزیه سریع این مواد سبب آزاد شدن آمونیاک و تجمع آن در مجاورت ریشه ها گشته و موجب مسمومیت گیاه می گردد.

پوسیدگی اولیه کود این مشکل را مرتفع می سازد بهمین جهت هیچ گاه نباید کود حیوانی تازه را به محصول کاشته شده داد.

زیادی املاح در کود نیز می تواند از طریق ایجاد پتانسیل اسمزی و یا مسمومیت مستقیم گیاه مساله ساز باشد.

بنابراین وجود مقدار متعادلی از عناصر غذائی و عدم زیادی عناصری مثل سدیم در کود دامی مطلوب می باشد. کیفیت مواد بستری نیز نقش مهمی در کیفیت و حالت فیزیکی کود حیوانی دارد.

معمولا اصطبل گوسفند فاقد بستر است. بدین لحاظ سرعت تجزیه و پوسیدگی کود گوسفندی زیاد و دوام آن در خاک کمتر از سایر کودها می باشد. کود گوسفندی را کود گرم گویند.

در مرغداری ها بیشتر از خاک اره و در گاو داریدا معمولا از کاد بعنوان مواد بستری استفاده می کنند. سرعت تجزیه و پوسیدگی گاه بیش از خاک اره می باشد. و بالعکس دوام خاک اره در خاک بیش از کار است.

برای خواندن ادامه مطلب کودهای حیوانی در زراعت ارگانیک کلیک کنید.

​

کودهای آلی و گیاهی در زراعت ارگانیک

​

 ​

کودهای گیاهی

کودهای آلی و گیاهی یکی دیگر از انواع کودهایی می باشد که در زراعت ارگانیک برای رشد بهتر محصول و با کیفیت تر می توان از آنها استفاده کرد.

کود سبز

یکی دیگر از راه های افزایش ماده آلی خاک استفاده از کود سبز در تناوب زراعی می باشد. منظور از گود سبز شخم زدن گیاه در خاک پس از رشد کافی و بدون برداشت محصول است .اثر کود سبز بر خصوصیات فیزیکی خاک همانند کود حیوانی می باشد.
ولی کود سبز عملا مواد غذایی به خاک اضافه نمی کند، بلکه آن چه را که طی رشد خود از خاک جذب کرده و در خود ذخیره نموده است به خاک بر می گرداند، اما در صورتی که از گیاهان تیره بقولات به عنوان کود سبز استفاده شود تمام ازت تثبیت شده را به خاک بر می گرداند.

از طرف دیگر کود سبز با جذب و ذخیره مواد غذایی در خود از شسته شدن آنها جلوگیری می نماید. گیاه مورد استفاده به عنوان کود سبز می بایستی اثرات فیتوتوکسینی بر رشد محصول بعدی نداشته باشد، فصل رشد کوتاهی داشته، تراکم بوته بالا را تحمل کند و رشد سبزینه ای زیادی داشته باشد تا علاوه بر این که مقدار زیادی ماده آلی به خاک اضافه می کند، پوشش کامل خاک را تامین نماید.

پوشش کامل خاک برای جلوگیری از فرسایش خاک و ممانعت از رشد علف های هرز ضرورت دارد؛ بنابراین اهداف کود سبز را می توان در افزایش ماده آلی خاک، حفظ مواد غذائی خاک (در صورت استفاده از گیاهان تیره بقولات افزایش ازت خاک)، جلوگیری از فرسایش خاک و مبارزه با علف های هرز خلاصه نمود.

توجه به اهداف فوق روشن می سازد که کود سبز قبل از گیاهان وجینی در تناوب قرار میگیرد. کود سبز در سیکل تناوبی فقط می تواند جایگزین آیش فصلی گردد.

چنانچه طول آیش فصلی موجود برای تولید یک محصول کفایت می نماید، استفاده از کود سبز طی آن آیش فصلی مجاز نیست. نوع آیش فصلی (زمستانه یا تابستانه) که در شرایط کشت آبی توسط کود سبز جایگزین می شود به شرایط اقلیمی بستگی دارد.

در نواحی اقلیمی که با زمستان سرد مشخص می شوند، گیاهان وجینی (مانند چغندرقند، پنبه، ذرت و سیب زمینی در بهار کاشته می شوند و آیش زمستانه می تواند توسط کود سبز اشغال گردد.

در آن نواحی اقلیمی که با زمستان ملایم مشخص می شوند گیاهان وجینی ممکن است در پائیز (مانند چغندر قند و سیب زمینی) یا در بهار (مانند ذرت، پنبه و افتابگردان) کاشته شوند و کود سبز می تواند محصولی تابستانه یا پائیزه عکس دوران رشد محصول اصلی باشد.

مهمترین گیاهانی که به عنوان کود سبز در کشت آبی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از خلر، لوبیا روغنی،انواع لوبیا، چاودار، شبدر، جو و گندم سیاه.

یونجه به عنوان کود سبز کاشته نمی شود، اما در صورتی که پس از حصول رشد کافی سبزینه ای به خاک برگردانده شود، بعضی از اهداف کود سبز را تامین می کند.

​

گیاهانی مثل گندم سیاه، چاودار و شبدر ایرانی به خوب در خاک های فقیر رشد می کنند و در بهبود باروری و ساختمان خاک ها موثر می باشند.

کود سبز را حداقل دو هفته قبل از کاشت محصول اصلی به خاک بر می گردانند. هر چه درصد مواد خشبی کود سبز بیشتر و ازت آن کمتر باشد، می بایستی با فاصله زمانی طولانی تری از کاشت محصول اصلی به خاک برگردانده شود.

در صورتی که از گیاهانی مثل یونجه یا شبدر به عنوان کود سبز استفاده می شود می بایستی ابتدا آنها را با ماشین آلاتی مانند کولتیواتور پنجه غازی از پایین طوقه قطع نمود تا خشک گردند یا آنها را با علف کش راندآپ یا توفوردی خشک کرد و ۳ تا ۴ هفته بعد از طوقه کن کردن یا تیمار با علف کش در وضعیت گاورو بودن خاک شخم شوند.

در غیر این صورت رشد مجدد این گیاهان به وقوع پیوسته و به صورت علف هرز در خواهند آمد. هیچگاه نبایستی کود سبز را به عنوان علوفه برداشت و یا مورد چرای دام قرار داد.

این عمل باعث خروج مواد غذائی از خاک گشته و ممکن است رشد و عملکرد محصول بعدی را نقصان دهد.

چرای دام با یک برداشت مختصرعلوفه از کون سبز هنگامی امکان پذیر است که کود شیمیائی کافی به خاک داده شود و ایش فصلی موجود اجازه رشد مجدد و کافی را به کود سبز بدهد.

به کار گیری کود سبز در شرایط دیم ایران به نواحی پرباران ساحل خزر محدود می شود. در این نواحی می توان از گیاهانی مانند جو و چاودار به عنوان کود سبز برای محصولات وجینی بهاره مانند پنبه، ذرت و آفتابگردان استفاده نمود.

در این شرایط کود سبز را می بایستی حدود یک ماه قبل از کاشت در خاک شخم زد تا پوسیدگی مناسبی اتفاق افتاده و رطوبت کافی برای رشد محصول اصلی در خاک ذخیره شود.

برای خواندن ادامه مطلب کودهای آلی و گیاهی در زراعت ارگانیک کلیک کنید.

​

کنترل علف های هرز در زراعت ارگانیک

​

 ​

کنترل علف های هرز یکی از جنبه های مهم تولید در هر نظام کشاورزی و زراعت ارگانیک است که از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و احتیاج به استفاده اصول و روش های مخصوص خود را دارد.

علف های هرز به دلیل رقابت با گیاهان زراعی برای عوامل محیطی و نهاده ها، موجب کاهش کیفیت و کمیت محصول و ایجاد پناهگاهی مناسب برای حشرات و عوامل بیماری زا می شوند که می توانند مشکل ساز باشند.

مبالغ هنگفتی که هرساله کشاورزان صرف کاهش اثرات سوء علف های هرز بر روی محصولات خود می کنند و همچنین خسارت هایی که آن ها به دلیل نبود کنترل کافی علفهای هرز متحمل می شوند نشانگر اهمیت این موضوع است.

در حال حاضر کشاورزان آمریکایی سالانه حدود 6/2 دلار صرف کنترل علف های هرز مزارع خود می کنند که از این میان 3/6میلیارد دلار صرف خرید و حدود ۲۰۰ میلیون کیلو گرم سموم مختلف علف کش می شود.

در آمریکا حدود ۵۰ درصد از کل عملیات شخم در ارتباط با کنترل علف های هرز است و لازمه اجرای این عملیات شخم به کارگیری چهارونیم میلیون دستگاه تراکتور و مصرف سالانه ۷۵میلیارد لیتر نفت خام است.

با توجه به نقش زیاد علف کش ها در کشاورزی امروزی بعضی عوامل سبب شده که مساله لزوم ارزیابی دوباره استفاده از این متد توصیه شود.

– منابع آب آشامیدنی مانند رود خانه ها و سفره های آب زیرزمینی به سموم علف کش آلوده شده اند و این موضوع سبب پیدایش بیماری هایی چون سرطان خون شده است.

– هزینه سنگین تهیه و مصرف این سموم سبب شده کشاورزان کمتر از این مواد استفاده کرده و با استفاده از روش های مناسب و کم هزینه تر بتوانند سود خود را افزایش دهند.

بر اساس تجربه های کشاورزان و نتایجی که از پژوهش های انجام شده به وسیله محققان به دست آمده مشخص شده که در کشاورزی یک سری روش های فیزیکی و بیولوژیکی برای کنترل علف های هرز وجود دارد که می توانند ضمن کاهش وابستگی کشاورزان به علف کش ها زمینه بهبود شرایط زیست محیلی و کسب سود مناسب در تولید را نیز فراهم کنند.

از مهم ترین جایگزین ها می توان به اجرای تناوب زراعی، استفاده از سیستم کشت مخلوط، کاشت گیاهان پوششی با خواص آللوپاتیک استفاده از عوامل بیماری زا و حشرات آفت علف هرز و اجرای روش های خاص در شخم اشاره کرد.

مدیریت علف هرز

​

علفهای هرز گیاهانی هستند که در مکان ها یا در دوره های ناخواسته ای از فصل زراعی رشد می کنند.

در یک مزرعه علف های هرز معمولا ناخواسته هستند برای اینکه آنها با محصول برای آب، موادغذایی و نور آفتاب رقابت می کنند و بنابراین مانع رشد محصول مورد نظر می شوند.

علفهای هرز ممکن است درآمد را بوسیله به تأخیر انداختن عملیات برداشت، پایین آوردن کیفیت محصول و با تولید بذر و ایجاد ساقه زیرزمینی که مزرعه و بیشتر محصولات را آلوده می کند، کاهش دهد.

از طرف دیگر علفهای هرز مزایایی نیز دارند و باعث حاصلخیزی خاک و بهبود ساختار خاک می شوند، همینطور به عنوان میزبان برای ارگانیسم های سودمند و یا آفات و بیماری ها، برخی از آنها برای مصرف دام و انسان، تهیه مالچ و جلوگیری از فرسایش مفید ابتدایی و مرحله برداشت است.

هدف معیارهای مدیریتی ارگانیکی علت برای نگهداری جمعیت علف های هرز در یک سطحی که منجر به زیان اقتصادی پرورش محصول یا صدمه زدن به کیفیت آن نمی شود، می باشد.

-تناوب زراعی و کشت مخلوط

-محصولات علوفه ای چند ساله

– اللوپاتی

– انتخاب گیاه زراعی مناسب

-مدیریت گیاه زراعی(تاریخ کاشت، عمق کاشت، تراکم و …)

-کنترل مکانیکی و استفاده از شعله

انرژی ورودی در کشاورزی رایج در مقایسه با کشاورزی ارگانیک برای بعضی محصولات زراعی بسیار بیشتر است که این امر خطرات زیست محیطی بسیاری را نمایان می سازد.

روش های مبارزه با علف هرز

چند روش ممکن است در زمان یکسان به کار برده شوند. اهمیت و تأثیر روش های مختلف به گستره بزرگ گونه های علفهای هرز و شرایط محیطی وابسته است.

به هر حال بعضی روش ها برای محدوده وسیعی از علفهای هرز بسیار مؤثرند و بنابراین بطور منظم استفاده می شوند.

اجرای تناوب زراعی در کنترل علفهای هرز

استفاده از تناوب زراعی چهارچوب اصلی کنترل پایدار علفهای هرز را تشکیل می دهد.

هر چند با اجرای تناوب زراعی مشکل تداخل ناشی از علفهای هرز بر طرف نخواهد شد اما بدین وسیله می توان گسترش جمعیت آن ها را محدود کرده و از ایجاد تغییرات بیشتری در ترکیب گونه ها جلوگیری کرد.

از آنجا که گیاهان زراعی به ویژه گونه های خاصی از علف هرز که دارای تشابه در عادت های رشد با آنها باشند تحت تاثیر قرار می گیرند، بنابراین با کاشت متناوب محصولات گوناگون که در زمان رسیدگی و در تاریخ کاشت، توان رقابتی و نیاز های غذایی با هم متفاوت باشند، می توان در رشد و تولید گونه های معینی از علفهای هرز خلل ایجاد کرد.

برای خواندن ادامه مطلب کنترل علف های هرز در زراعت ارگانیک کلیک کنید.

​

نقش گیاهان پوششی در کشاورزی ارگانیک

​

 ​

در این مقاله پیرامون اثرات کاشت های مختلف بر کشاورزی ارگانیک و با تمرکز بر نقش گیاهان پوششی صحبت خواهیم کرد.

خاک سالم، گیاه سالم، انسان سالم با کشاورزی ارگانیک

رشد سریع علم و فناوری های نوین همچون مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، استفاده بی رویه از کودها و آفت کش های شیمیایی اگر چه باعث افزایش کمی تولیدات کشاورزی گردید و مشکل غذا را در بسیاری از کشورها بالاخص کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه حل نموده است.

اما به دلیل بر هم خوردن تعادل بیولوژیکی اکوسیستم ها و تاثیر نامطلوب باقی مانده سموم و هورمون های موجود در کودهای شیمیایی بالاخص نیترات و کادمیم به عنوان ۲ عامل بیماری زا و سرطان زا، بروز آفات و بیماری های عدیده در انسان، گیاه و حیوان و کاهش کیفیت مواد غذایی باعث مطرح شدن کشاورزی کاملا متفاوت و متضاد با کشاورزی صنعتی امروزی به نام کشاورزی ارگانیک در جهان شده است.

کشاورزی ارگانیک که از آن به عنوان کشاورزی پایدار نیز نام برده می شود تعریف آن از کشوری به کشور دیگر بر اساس اقلیم آن متفاوت است اما وجه مشترک آن عبارت است از:

شیوه ای کشاورزی که گیاهان و یا حیوانات تولید شده در این روش بدون دخالت و مصرف افراطی نهاده دام خارج از مزرعه و یا نهاده هایی که منشاء شیمیایی دارند مانند کود و آفت کش، حشره کی قار کش، علف کش، ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی و نژادی، داروهای دامپزشکی، مواد افزودنی و تابش اشعه ها تولید شوند.

به دلیل مصرف به شدت محدود کودهای شیمیایی دفع آفات نباتی در تولید محصولات در این روش که این مهم در راستای تعامل سازگار فعالیت انسان با سیستم چرخه طبیعت و استفاده منطقی و متعارف از آن که خود عاملی در جهت ایجاد تعادل پایدار در منابع آب و خاک خواهد بود به آن کشاورزی پایدار نیز گفته می شود.

​

هدف کشاورزی ارگانیک افزایش راندمان تولید محصول با شرط حفاظت از حاصل خیزی خاک و با کمترین تکیه بر استفاده از مواد شیمیایی می باشد.

البته این سوال همواره به عنوان یک سوال مهم و حیاتی برای کارشناسان و متخصصین صنعت کشاورزی مطرح بوده است که چگونه می توان بدون بر هم زدن اکوسیستم و آلوده کردن آب، خاک و هوا بتوان عملکرد سیستم کشاورزی را افزایش داد؟

کشاورزی ارگانیک تا حد بسیار زیادی توانسته است به این سوال پاسخ دهد.

زیرا کشاورزی ارگانیک نوعی مدیریت تولید محصول می باشد که به دلیل استفاده از نهاده های داخل مزرعه و به صورت طبیعی باعث تقویت و توسعه سلامت اکوسیستم های زیستی و خاک می شود.

این روش از کشاورزی را نمی توان بازگشت به کشاورزی سنتی که اجداد ما انجام می دادند قلمداد کرد و مجریان بخش کشاورزی نمی توانند خود را بی نیاز از دستاوردهای علمی احساس کنند زیرا مجهز شدن این نوع کشاورزی به علم و تکنولوژی روز دنیا باعث شده که مناسب ترین کیفیت تولید کشاورزی را به خود اختصاص دهد.

از عواملی که باعث گردیده است کشاورزی ارگانیک تبدیل به رویکردی جهانی شود و رشدی سریع در جوامع پیدا کند اقتصادی بودن و اهمیت دادن به اکولوژی و حفظ خاک و محیط زیست می باشد.

البته این نکته نیز حایز اهمیت می باشد که کشاورزی ارگانیک صرفا جایگزین نمودن نهاده های آلی با عوامل شیمیایی نمی باشد زیرا استفاده غیرصحیح و غیر متعارف مواد آلی نیز باعث اختلال در سیستم چرخه های زیستی می گردد.

اساس کشاورزی بیولوژیک یا ارگانیک بر زنده بودن سیستم خاک و در حالت کلی مزرعه استوار است که با تقویت خاک باعث قوت میکروارگانیسم های مفید نیز می شود.

برای خواندن ادامه مطلب نقش گیاهان پوششی در کشاورزی ارگانیک کلیک کنید.

​

علف چشمه گیاهی با خواص اعجاب انگیز

​

 ​

نام علمی:

.Nasturtium officinale R. Br

تیره:

Brassicaceae

گیاهشناسی

گیاه علف چشمه از تیره شب بو، گیاهی است علفی و پایا که اختصاصا در چشمه ها، مجاری باریک آب ها و نواحی مردابی می روید. از ساقه های خوابیده آن که عموما ضخیم و گوشت دار است، جا به جا ریشه های کوچک و سفید رنگ به صورت شبکه ای خارج می شود که ارتباط آن ها را در نقاط مختلف به زمین باعث می گردد.

برگ های آن متناوب، گوشت دار، مرکب از ۳ تا ۹ قطعه نامنظم، به رنگ سبز تیره و عاری از کرک است. در قسمت انتهایی ساقه آن، گل های سفید رنگی، مجتمع به شکل خوشه، ظاهر می شود که پس از آمیزش، هریک به میوه ای به صورت خورجین و به طول ۲ تا ۲.۵ سانتی متر تبدیل می گردد. دانه اش قهوه ای رنگ، مدور و واقع در دو ردیف در داخل میوه است.

علف چشمه، در جریان های ملایم آب زلال زندگی می کند و در تمام مدت تابستان نیز گل دارد. پراکندگی آن به صورتی است که در همه نواحی مشابه تا ارتفاعات ۲۰۰۰ متری یافت می شود. طول ساقه آن به تناسب شرایط محیط زندگی تفاوت می کند به طوری که در جریان های آب کم عمق، ساقه اش کوتاه ولی در جریان های آب نسبتا عمیق که زلال نیز باشد، از ۲ متر هم تجاوز می نماید.

نمونه هایی از این گیاه که در ارتفاعات زیاد به سر می برند معمولا طعمی تلخ دارند، برعکس نمونه هایی از آن ها که در اعماق زیاد آب می رویند، طعم تند خود را از دست می دهند.

پرورش علف چشمه از تیره شب بو در همه نواحی معمول است زیرا به حالت خام در سالاد و یا مانند سبزی خوردن با اغذیه مصرف می شود و چون طعم تند ملایم و مطبوع دارد و از سبزی های مفید نیز به شمار می آید، بیش از انواع دیگر مورد توجه است. برای پرورش آن باید دانه گیاه شب بو را در هنگام بهار، در حاشیه جریان های ملایم آب پاشید. به زودی گیاه سبزی با برگ های گوشت دار حاصل می شود که انشعابات ساقه اش، تمام کناره های جریان آب را به حالت پرپشت فرا می گیرد.

پرورش آن در تشتک های بزرگ چوبی که در ته آن مقداری خاک ریخته و روی آن را از یک قشر آب پوشانده باشند نیز معمول است. در طریقه اخیر باید آب ظرف را گه گاه عوض کرد. از پرورش آن، نژادهای مختلفی به دست آمده که بعضی از آن ها بسیار مورد توجه است. موقع برداشت محصول زمانی است که این گیاه شب بو داراری گل باشد زیرا فقط در این موقع است که گیاه دارای حداکثر اسانس می باشد. قسمت مورد استفاده گیاه، تمام اندام آن به حالت تازه است.

برای خواندن ادامه مطلب علف چشمه گیاهی با خواص اعجاب انگیز کلیک کنید.

​

خواص نیلوفر آبی زرد

​

 ​

نام علمی:

.Nuphar luteum (L.) Sibth

تیره:

Nymphaeaceae

گیاهشناسی

نیلوفر آبی زرد از تیره نیلوفر آبی، گیاهی پایا و دارای برگ های ضخیم، مواج، بیضوی – مدور با دمبرگ دراز است. گل های آن به رنگ زرد زیبا و به پهنای ۳ تا ۷ سانتی متر (کوچک تر از نیلوفر ‌آبی) است. در غالب نواحی نیمکره شمالی، در استخرها و آب های راکد می روید. عطر گل های آن قوی تر از نیلوفر آبی است.

​

ترکیبات شیمیایی

ریزوم گیاه نیلوفر آبی زرد دارای مواد قندی مختلف، آمیدون، مواد رزینی و الکالوئیدی به نام نوفارین همراه با تانن است. مقدار آمیدون در ریزوم جوان گیاه، معادل ۱۸ درصد است. وجود الکالوئیدی به نام نوفاریدین (nupharidine) نیز در ریزوم گیاه ذکر شده است. نوفاریدین، الکالوئیدی به فرمول C۱۵H۲۳NO۲ و به وزن ملکولی ۲۴۹.۳۴ است و از ریزوم گیاه مذکور استخراج شده است. در گونه های دیگر این گیاه مانند .N. japonicum DC نیز وجود دارد و به حالت متبلور به دست آمده است. نوفاریدین در گرمای ۲۲۱ درجه، ذوب می گردد. در الکل، کلروفرم، اتر، استن، الکل آمیلیک و اسیدهای رقیق حل می شود.

خواص درمانی

اختصاصات درمانی گیاه نیلوفر آبی زرد‌ مشابه نیلوفر آبی است. اثر قابض و نیرو دهنده دارد. قرار دادن ریشه آن بر روی پوست بدن، باعث التهاب و قرمزی آن می شود. گل های آن به طور ضعیف اثر مخدر، نرم کننده و رفع تحریکات جلدی دارد. از گذشته معتقد بودند نیلوفر آبی، اثر ضعیف کننده قوای جنسی را دارد و پزشکان قدیم ایرانی و عرب از این نظر آن را دارویی موثر می دانند.

برای خواندن ادامه مطلب خواص نیلوفر آبی زرد کلیک کنید.

​

همه ی آنچه که درباره کنجد و کشت آن بدانید!

​

 ​

نام علمی:

Sesamum indicum

تیره:

Pedaliaceae

کنجد به عنوان اصلی ترین روغن گیاهی شناخته شده است. این امر قطعا به بین النهرین حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد و در زبان اکدی و سومری به نام ایلو (در تامیل واژه کنجد به نام ایلو هم شناخته شده است).

دانه کنجد یکی از اولین محصولات فرآوری شده برای روغن و هم چنین به عنوان یکی از اولین مواد در ادویه جات و فلفل استفاده می شود. ۶۰۰ سال قبل از میلاد، آشوریان از روغن کنجد به عنوان غذا، مرهم و دارو استفاده می کردند که باید آن را غنی می کردند که البته ساختن این مواد بسیار گران بود.

هندوها از آن به عنوان چراغ های نذری استفاده می کنند که به عنوان روغن مقدس در نظر گرفته می شود. کنجد در ایران از حدود ۲۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح محصولی با اهمیت بوده و با کشت آن، این منطقه مرکز عمده‌ی انتشار آن، به عنوان یک گیاه اهلی بوده است.

گیاهشناسی

​

کنجد گیاهی از تیره‌ی کنجدیان، یک ساله گاه چند ساله و ارتفاعش حدود ۱ متر است. طول دوره ی رشد آن بسته به نوع و شرایط محیطی، حدودا بین ۴ تا ۶ ماه است. ساقه ی گیاه کنجد راست و مقطع آن معمولا مربع شکل و گاه مستطیلی، پهن و دارای شیارهای عمودی است و ممکن است صاف، کمی کرک دار یا زیاد کرک دار باشد که مقدار کرک روی ساقه با مقاومت در برابر خشکی مربوط است.

رنگ ساقه از سبز روشن تا ارغوانی متغیر و معمولا سبز تیره است. بر روی ساقه ی اصلی و شاخه های فرعی به وجود می آیند. گیاه کنجد با ساقه ی کوتاه از ارقام زودرس و با ساقه ی بلند از ارقام دیررس است. گیاه کنجد دارای ریشه ی مستقیم، قوی و بسیار توسعه یافته است که به طور متوسط حدود ۱ متر در خاک فرو می رود.

ریشه های فرعی بیشتر در سطح خاک گسترده اند و رشد آن ها معمولا تا هنگام گل کردن ادامه دارد و بعد از آن کم کم متوقف می شود. داشتن گیاه قوی و سالم به رشد خوب ریشه بستگی دارد. مقاومت گیاه کنجد در برابر خشکی ناشی از سیستم گسترده ی ریشه ی آن در خاک است. برگ کنجد در گونه های مختلف و حتی در یک بوته از نظر شکل و اندازه بسیار متنوع است. معمولا برگ های پایین بوته، پهن با حاشیه ی دندانه دار و برگ‌های میانی، نوک تیز و گاهی کمی دندانه دار و برگ‌های بالایی، باریک تر و نوک تیز هستند.

سطح برگ نیز گاهی صاف و گاهی چین خورده و چسبناک و تا حدی کرک دار است و با یک دمبرگ نسبتا بلند به ساقه متصل می شود. آرایش برگ نیز از یک بوته با بوته دیگر متفاوت است و در یکی ممکن است متناوب و در دیگری متقابل باشند و در برخی، برگ های پایین متقابل و برگ‌های بالایی متناوب هستند.

رنگ برگ‌ها سبز تیره و کدر و اغلب کرک دار هستند. طول برگ بین ۳ تا ۱۷ سانتی متر و عرض ۱ تا ۱.۵ و طول دمبرگ بین ۱ تا ۵ سانتی متر است. گل های آن به طور منفرد و گل آذین که از کنار برگ های پایین تر به صورت تکی و در قسمت بالای ساقه و شاخه ها به صورت مجتمع دیده می شوند.

رنگ گل معمولا سفید یا صورتی بسیار کم رنگ است و گاهی ممکن است تیره تر و یا ارغوانی نیز دیده شود و ممکن است سطح داخلی آن خال های قرمز، سیاه یا زرد داشته باشد. گل‌ها صبح زود باز می شوند که ۹۵ درصد بین ۵ تا ۷ صبح است، و بعداز ظهر پژمرده می شوند و اکثر آن ها بین ساعت ۴.۵ تا ۶ بعداز ظهر می ریزند.

برای خواندن ادامه مطلب همه ی آنچه که درباره کنجد و کشت آن بدانید! کلیک کنید.

​

بن سای چیست؟ روش ساخت بن سای

​

 ​

بن سای (Bonsai) کلمه ای ژاپنی است که معنای آن “کاشته شده در سینی یا گلدان” است. بن سای از دو واژه bon به معنی سینی، ظرف یا گلدان کوچک یا کوتاه و sai  به معنی درخت یا گیاه تشکیل شده است.

بن سای چیست؟

بن سای به گیاهانی اطلاق می شود که به صورت طبیعی دارای اندازه های بزرگی هستند ولی برای نگهداری در محیط هایی با فضای کم، کوچک سازی شده اند.

خاستگاه اصلی فرایند بن سای، چین، تایلند و به ‌طورکلی شرق و جنوب شرق آسیا است و عمری در حدود 2 قرن دارد.

واژه بن سای یا درختچه ‌های مینیاتوری ژاپنی، در ایران به صورت های بونسای، بنسای و بون سای نیز نوشته می شود.

اساس بن سای بر مبنای فرایند نگهداری و پرورش درختان یا گیاهان، درگلدان های نسبتا کوچک و تیمار آنها با روش های خاص، برای رساندن به سنی مشخص گفته می شود که این فرایند نیمی هنر و نیمی فن باغبانی است.

درختان بن ‌سای ابعادی از 10 تا 70 سانتی متر دارند.

بن سای کوچک ارتفاعی کمتر از 10 سانتی متر دارد و نمونه متوسط آن ها اندازه ‌های بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی ‌متر دارند.

نمونه ای از بن ‌سای بزرگ هم ارتفاعی بین ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر دارد.

تفاوت بین گیاهان بن سای شده با گیاهان معمولی

یک درخت در محیط طبیعی، ریشه ی خود را برای جذب مواد غذایی، در خاک گسترش می‌دهد و با توجه به مقدار مواد غذایی و … که در محیط پیرامون آن وجود دارد، رشد کرده و گسترش پیدا می کند.

اما رشد انواع بن سای به یک محیط، محدود است. میزان جذب مواد غذایی، فعالیت ریشه و … در بن سای، به پرورش دهنده آن بستگی دارد.

هر چه قدر پرورش دهنده بتواند به جذب مواد غذایی بیشتر کمک کند، بن سای بلندتر می‌شود و البته عکس این عمل هم اتفاق می افتد.

ریشه و شاخه های بن سای دائما در حال هرس شدن هستند، به همین دلیل همواره اندام ‌های جوان تولید می‌کنند.

از طرفی دیگر به علت اینکه قد درختان بن سای به نسبت درختان معمولی کوتاه تر است، ریشه گیاه راحت تر می تواند مواد غذایی را به تمام نقاط گیاه برساند. به همین دلیل بن سای در مقابل با گیاه معمولی، عمر بیشتری دارد.

انواع گیاهان بن سای:

بن سای ها در دو دسته هستند:

دسته اول که به آنها همیشه سبز گفته می شود و شامل درختانی همچون کاج هستند.

دسته دوم به نام خزان دار که درختانی همچون نارون، بلوط، ابریشم، سیب و … در این دسته جای می گیرند.

برای خواندن ادامه مطلب بن سای چیست؟ روش ساخت بن سای کلیک کنید.

​