همه چیز درباره گیاه گل انگشتانه کرکدار

​

 ​

نام علمی:

.Digitalis lanata Ehrh

تیره:

Scrophulariaceae

گل انگشتانه کرکدار در سال 1650 در کشور آلمان رسما به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شد. از برگهای گل انگشتانه کرکدار در تمام فارماکوپه خای معتبر به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. مواد موثره برگهای این گیاه که به مراتب بیشتر از برگهای گل انگشتانه ارغوانی است، سبب تقویت عضلات قلب می شود و از آن برای مداوای بیماریهای قلب و عروق استفاده می شود. از مواد موثره این گیاه در صنایع داروسازی تعدادی از کشورها داروهای متفاوتی ساخته می شود که مهمترین آنها عبارتند از : کاردیتوکسین ، لاناتوزید ، دیگوکسین و نئودیگان.

برگهای گل انگشتانه کرکدار از اقلام مهم صادراتی برخی کشورها محسوب می شود.

این گیاه همه ساله در سطوح وسیعی در کشورهای هلند ، مجارستان ، آلمان ، رومانی ، اطریش ، چک ، اسلوک ، انگلیس، روسیه ، و بلغارستان کشت می شود.

گیاهشناسی

گل انگشتانه کرکدار بوته ای استوار و دو ساله است. منشا این گیاه جنوب شرقی اروپا گزارش شده و در مناطق جنگلی و مرطوب بالکان در سطوح وسیعی می روید.

ریشه این گیاه مستقیم ، طول آن 10 تا 20 سانتی متر و ضخامت آن 1 تا 3 سانتی متر است. ریشه انشعابهای فراوانی دارد. در سال اول رویش برگهای طوقه ای تشکیل می شود. طول این برگها متفاوت و بین 15 تا 30 سانتی متر است. برگها به رنگ سبز روشن و کم و بیش نیزه ای شکل و فاقد دمبرگ می باشد. سطح برگها پوشیده از کرکهای بسیار ظریفی است. تعداد برگهای طوقه ای در گیاهان وحشی به مراتب کمتر از تعداد آنها در انواع اصلاح شده آن است.

گیاهان از سال دوم رویش پس از گذراندن سرمای زمستان به ساقه می روند. ارتفاع گیاهان (در سال دوم رویش) متفاوت است و به شرایط اقلیمی به خصوص رطوبت منطقه بستگی دارد و بین 80 تا 150 سانتی متر می باشد. قسمت فوقانی ساقه از کرکهای فراوان و انبوهی پوشیده شده است. برگهای قسمت فوقانی ساقه در مقایسه با برگهای پایینی کوتاه ترند.

گلها به شکل زنگوله و در قسمت فوقانی ساقه به شکل خوشه پدیدار می شوند. گلها سفید رنگ هستند و داخل آن لکه هایی به رنگ قهوه ای روشن وجود دارد. در ایران اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) ظاهر می شوند. کاسه گل مملو از کرک است.

میوه به شکل کپسول است. داخل آن تعداد زیادی بذر تشکیل می شود. میوه ها از اواسط تابستان (اوایل مرداد) به تدریج می رسند. پس از رسیدن میوه ها ، بذرها به سهولت از آن خارج و به اطراف پراکنده می شوند. بذر کوچک به رنگ قرمز تیره (مایل به قهوه ای) است. وزن هزار دانه 4/0 تا 5/0 گرم است.

تمام پیکر گیاه (گل، ساقه، ریشه و برگها) حاوی مواد موثره است ولی برگها بیشترین مقدار را دارا هستند. مواد موثره گل انگشتانه کرکدار، از گروه تری پنوئیدها و شامل گلیکوزیدهای استروئیدی مغذی قلب می باشد. مهمترین این مواد عبارتند از “لاناتوزیدث” (2/0 تا 5/0 درصد). یکی از محققان معتقد است که مقدار”لاناتورات” در برگهای طوقه ای به شدت به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و مقدار آن بین 2 تا 5/4 میلی گرم در هر گرم برگ خشک است. ساپونین و فلاونوئید از مواد دیگر برگهای این گیاه هستند.

تحقیقات نشان می دهد که مقدار مواد موثره برگهای گل انگشتانه کرکدار سه تا چهار مرتبه بیش از گل انگشتانه ارغوانی است.

بذرها سه الی چهار سال از قوه رویشی مناسبی برخوردارند. با گذشت زمان از کیفیت رویشی آنها کاسته می شود. به طوری که بذرها در سال اول پس از برداشت مناسبترین قوه رویشی را دارا هستند.

بذرها 25 تا 30 روز پس از کاشت سبز می شوند. رشد اولیه گیاهان در سال اول بسیار کند و بطئی است به طوری که اولین برگها 20 تا 30 روز پس از سبز شدن ظاهر می شوند.

در سال دوم رویش اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) پدیدار می شوند و گلدهی تا اواسط تابستان (مرداد) ادامه می یابد. میوه ها از اواسط مرداد به تدریج تشکیل می شوند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه سنبل الطیب

​

 ​

نام علمی:

Valeriana officinalis

تیره:

Valerianaceae

سنبل الطیب از زمان‌های گذشته به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند همواره مورد توجه و استفاده انسان بوده است. مردمیونان از سال 924 پس از میلاد مسیح خواص دارویی این گیاه را می‌شناختند و برای معالجه برخی بیماری‌های عصبی از آن استفاده می‌کردند.

«والریان» از کلمه لاتین «والار» مشتق شده و به معنای سلامتی است که نشان دهنده خاصیت شفابخشی سنبل الطیب است.

ریشه و ریزوم سنبل الطیب در تمام فارماکوپه های معتبر به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. مواد موثره آن در صنایع داروسازی موارد استعمال فراوانی دارد. این مواد بر روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر داشته، آرام بخش، خواب آور، و ضد تشنج است. همچنین برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اسانس سنبل الطیب ضد دل پیچه بوده و به هضم غذا کمک می‌کند.

در حال حاضر اروپا بزرگ‌ترین بازار سنبل الطیب جهان محسوب می‌شود. به طوری که در سال 1990 ، 65 درصد از بازار4/2 میلیون دلاری سنبل الطیب را به خود اختصاص داده است. در صنایع دارویی اکثر کشورهای توسعه یافته از مواد موثره این گیاه داروهای متفاوتی به نام‌های والریان، کاردیوزان، بالدریان، بالدریپان و والمان تهیه و به بازار دارویی عرضه می‌شود.

این گیاه در مقیاس وسیعی در کشورهای آلمان، روسیه، آمریکا، لهستان، هلند، بلژیک، ژاپن، مجارستان و فرانسه کشت می‌شود.

گیاهشناسی

سنبل الطیب بوته‌ای استوار و چند ساله است. گونه‌های مختلف سنبل الطیب از نظر شکل ظاهری و تیپ‌های شیمیایی (مواد موثره) بسیار متفاوتند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: والرانا افیسینالیس ، والریانا کولینا ، والریانا اگزالتاتا، والریانا پروکورنس و والریاناسامبوسی فولیا.

والرانا افیسینالیس شامل سه واریته به نام‌های لاتیفولیا (با نام‌های آلتیسیما ، ماژور و اگزالتاتا هم نام است) ، مدیا تینولیا (با نام‌های مینور وانگوستی فولیا هم نام است) می‌باشد.

والرانا افیسینالیس نیز شامل زیر گونه‌های متفاوتی است که از نظر شکل ظاهری و تیپ شیمیایی با یکدیگر متفاوتند.

در سال‌های اخیر سنبل الطیب هندی (تبتی) به خاطر مقادیر زیاد مواد موثره مورد توجه صنایع داروسازی قرار گرفته و در کشورهای مختلف تحقیقات زیادی به منظور کشت و اهلی کردن آن در حال انجام است.

منشا سنبل الطیب ، نواحی معتدل اروپا و آسیا (بین عرض‌های جغرافیایی 41 و 70 درجه ) گزارش شده است.

ریشه دارای ریزومی کوتاه و استوانه‌ای شکل است. از ریزوم انشعاب‌های متعدد گوشتی و استوانه‌ای شکل به طول 10 تا 15 سانتی متر و به قطر 2 تا 5 میلی متر خارج می‌شود. قسمت خارجی ریشه قهوه‌ای روشن و قسمت داخلی آن سفید رنگ است.

در سال اول رویش برگ‌های طوقه ای تشکیل می‌شود. گیاهان پس از گذراندن سرمای زمستان ، در سال دوم به ساقه می‌روند. ارتفاع ساقه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 50 تا 150 سانتی متر می‌باشد. ساقه تو خالی، استوانه‌ای شکل و دارای شیارهای طولی است. برگها به صورت متقابل نسبت به یکدیگر روی ساقه قرار می‌گیرند. برگ‌های پایینی دمبرگ بلندی دارند. در حالی که به تدریج به طرف بالا از طول دمبرگها کاسته می‌شود. گل‌ها از اواسط بهار (اواخر اردیبهشت) سال دوم به صورت مجتمع در انتهای ساقه‌های اصلی و فرعی پدیدار می‌شوند. گل‌ها دو جنسی، سفید یا صورتی رنگ هستند و از بوی مطبوعی نیز برخوردارند. هر گل دارای یک تا سه پرچم و جامی مرکب از پنج گلبرگ پیوسته به تخمدان است که در زیر گل قرار می‌گیرد. میوه تخم مرغی شکل ، به رنگ قهوه‌ای روشن ، طول آن 2 تا 5 و عرض آن 3/1 تا 5/1 میلی متر می‌باشد. بذر یک قسمتی است و در قسمت فوقانی آن 10 تا 15 شعاع پر مانند ظریف و کوچک (پاپوس) وجود دارد. وجود پاپوسها و سبک بودن بذر سبب می‌شود تا بذرهای رسیده به سهولت از گیاه جدا و به اطراف پراکنده شوند. وزن هزاردانه 5/0 تا 6/0 گرم است.

ریشه سنبل الطیب حاوی متابولیتهای ثانویه ارزشمندی است که این مواد مدت‌ها پیش توسط محققان مورد شناسایی قرار گرفته است. اسانس یکی از این مواد است که مقدار آن در گونه‌های مختلف سنبل الطیب و همچنین تحت شرایط اقلیمی مختلف متفاوت و بین 5/0 تا 7/1 درصد است. تعداد دیگری از محققان مقدار اسانس را بین 4/0 تا 6/0 درصد گزارش کرده‌اند.

یکی از محققان اظهار می‌دارد، ریشه گونه سامبوسی فولیا حاوی دو تا سه درصد اسانس است و ریشه والریانا افیسینالیس واریته آنگوستی فولیا (به سنبل الطیب ژاپنی معروف است) چهار تا هشت درصد اسانس دارد.

مهم‌ترین ترکیلات تشکیل دهنده اسانس را «والرنون» ، «آلفا و به تا پینن» ، «فنکون» ، «کامفن» و «پیرسن» تشکیل می‌دهد. این اسانس همچنین محتوی اسیدهای آلی مانند«اسیدوالرنیک» ، «اسید ایزووالرنیک» ، «اسیدکافئیک» و «اسید استیک» می‌باشد.

بوی تند ریشه سنبل الطیب ناشی از وجود «اسیدایزووالرنیک» است. چون بوی این ماده گربه را به طرف خود جلب می‌کند، از این رو به این گیاه علف گربه نیز گفته می‌شود.

برای اولین بار در سال 1966 از ریشه سنبل الطیب ترکیبات «ایریدوئیدی» به نام‌های «واله پوترات» (شامل «والترات» و «اسه والترات» )«دیدرووالترات» (شامل «دیدروالترات» «دیوکسی اول دیدروالترات» ) و «ایزووالترات» (شامل «ایزووالترات» و 7-اپی داستیل ایزووالترات» و…) کشف شد. از این میان والتراتها و دیدرووالتراتها از مهم‌ترین ترکیبات ایروئیدی (والهپوتریاتها) مورد استفاده در صنایع داروسازی هستند. مقدار کلی «واله پوتریاتها» در ریشه مختلف و به رقم گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد و بین یک تا سه درصد است. تعدادی از محققان معتقدند که ریشه سنبل الطیب هندی (تبتی) بیشترین مقدار «واله پوتریاتها» را دارا هستند. تحقیقات انجام شده در شمال تهران نشان می‌دهد که ریشه‌های سنبل الطیب کشت شده در این منطقه از بیشترین مقدار دیدروالریات برخوردار است.

میوه سنبل الطیب 10 تا 20 روز پس از تشکیل به تدریج می‌رسد. بذرها در سال اول پس از برداشت از قوه رویشی مناسبی برخوردارند. با گذشت زمان از قوه رویشی آنها به شدت کاسته می‌شود.

بذرها در شرایط مناسب ، 7 تا 12 روز پس از کاشت سبز می‌شوند. رشد اولیه این گیاه بسیار کند است. در سال اول فقط برگ‌های طوقه ای تشکیل می‌شود. در سال دوم گیاه دارای رشد سریعی است و به ساقه می‌رود. گلهل نیز در سال دوم رویش ، پدیدار می‌شوند. ریشه سنبل الطیب نیز در سال دوم از رشد و توسعه زیادی برخوردار می‌شود و از سال سوم از عملکرد ریشه کاسته می‌شود.

با آغاز فصل سرما در حالی که اندام‌های هوایی گیاه خشک می‌شوند، ریشه زنده است و فعالیت خفیفی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که سرمای زمستان نقش عمده‌ای در عملکرد ریشه و کیفیت مواد موثره آن دارد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید

​

همه چیز درباره اسطوخودوس انگلیسی (اسطوخودوس دورگ)

​

 ​

نام علمی:

Lavandulae intermedia

تیره:

Lamiaceae

اسطوخودوس انگلیسی (اسطوخودوس دورگ) احتمالا از قرن شانزدهم میلادی شناخته شده و کشت می شده است. در گذشته برای معطر کردن لباسها و همچنین دفع حشرات از گلهای این گیاه استفاده می کردند.

در فارماکوپه های معتبر از اسطوخودوس انگلیسی به عنوان یک گیاه دارویی یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. برای درمان رماتیسم و همچنین برای معالجه برخی ناراحتیهای مربوط به سیستم عصبی از مواد موثره این گیاه استفاده می شود.

اسانس اسطوخودوس انگلیسی همانند اسانس اسطوخودوس فرانسوی در صنایع بهداشتی و آرایشی موارد استعمال فراوانی دارد. این اسانس خاصیت ضد باکتریایی نیز دارد.

از اسانس این گیاه به عنوان ماده ای برای رنگ کردن نقاشی بر روی ظروف چینی استفاده می شده است.

اسطوخودوس انگلیسی در سطوح وسیعی در کشورهای ایتالیا، انگلیس، ژاپن، الجزایر، فرانسه و مجارستان کشت می شود.

گیاهشناسی

اسطوخودوس انگلیسی (با گونه های بورتانی و هیبریدا هم نام است) گیاهی خشبی و چند ساله است. عده ای از محققان معتقدند که این گیاه آمیزش گونه انگوستی فولیا و لاتیفولیا به وجود آمده است. منشا آن نواحی بیابانی و کم آب آلپ در خاکهای شنی جنوب فرانسه و اسپانیا گزارش شده و در ارتفاعات 700 تا 1000 متری از سطح دریا می روید.

ریشه اصلی این گیاه طویل و چوبی و طول آن دو تا جهار متر است. ساقه ضخیم، قهوه ای رنگ و حاوی انشعابهای فراوانی است که به گیاه ظاهری شبیه به نیمکره می دهد. قطر نیمکره در گیاهان چند ساله به 150 سانتی متر می رسد. ارتفاع ساقه بین 80 تا 100 سانتی متر است. ارتفاع ساقه های گل دهنده اسطوخودوس انگلیسی 60 تا 90 سانتی متر و بر خلاف ساقه گل دهنده اسطوخودوس فرانسوی معمولا منشعب است. برگها به رنگ سبز تیره (تیره تر از اسطوخودوس فرانسوی) و نیزه ای شکل است. طول برگها پنج تا هفت سانتی متر و پهن تر از اسطوخودوس فرانسوی می باشد، به طوری که عرض آنها به 8/0 تا 1 سانتی متر می رسد. سطح برگها پوشیده از کرکهای ظریفی است. گلها آبی رنگ و در انتهای ساقه های گل دهنده به صورت خوشه های مجتمع قرار می گیرند.

اسطوخودوس انگلیسی بذر تولید نمی کند و یا در صورت تولید، فاقد قوه رویشی است.

پیکر رویشی و گلها حاوی اسانس هستند. بیشترین مقدار اسانس در گلها ساخته و ذخیره می شود. مقدار اسانس به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 9/0 تا 5 درصد است. مهمترین ترکیبات اسانس را “لینالیل استات” (7 تا 30 درصد) تشکیل می دهد. از ترکیبات دیگر اسانس می توان از “بورنئول” (اسانس اسطوخودوس فرانسوی فاقد این ماده است) ، “کامفور”،”ژرانیول” و هیدروکربورهای ترپنوئید نام برد.

رشد اولیه این گیاه بسیار کند است. گلها در مقایسه با اسطوخودوس فرانسوی با تاخیر ظاهر می شوند، به طوری که اولین گلها در اواسط تابستان (تیر) پدیدار می شوند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه اسطوخودوس فرانسوی (اسطوخودوس حقیقی)

​

 ​

نام علمی:

Lavandula angustifolia

تیره:

Lamiaceae

پلینوس خصوصیات دارویی نوعی اسطوخودوس را برشمرده است. وی اظهار می دارد در زمانهای گذشته مردم گونه های کمی از جنس اسطوخودوس را می شناخته و از آنها استفاده می کرده اند. کلمه”لاواند” از ریشه لاتین “لاوار” مشتق شده و به معنای تمیز کننده و شوینده است. به طوری که مردم اروپا در گذشته از این گیاه برای شستشوی بدن خود استفاده می کردند.

اسطوخودوس فرانسوی (اسطوخودوس حقیقی) از قرن سیزدهم نزد مردم اروپا شناخته شده بود و در مرکز اروپا گسترش زیادی داشته و موارد استعمال آن نیز فراوان بوده است. در حال حاضر از اسطوخودوس فرانسوی در اکثر نقاط جهان استفاده می شود.

اسانس این گیاه یکی از ترکیبات اصلی برخی فرآورده های بهداشتی و آرایشی را تشکیل می دهد و در تولید ادکلن، عطر، صابون، شامپو، خوشبوکننده های هوا و امثال آن کاربرد فرآوانی دارد. اسانس این گیاه نیز خاصیت شدید ضدباکتریایی دارد.

مردم در گذشته از پیکر رویشی و گل اسطوخودوس استفاده های دارویی متعددی می کردند. آنها معتقد بودند که استفاده از آن سبب معالجه افراد فلج و به کار افتادن مجدد دست و پای این افراد می شود. آنها همپنین برای درمان بعضی از بیماریهای مربوط به مغز، ازجمله خون گرفتگی عروق مغزی از این گیاه استفاده می کردند.

در تمام فارماکوپه های معتبر از گلهای این گیاه به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. در حال حاضر از مواد موثره اسطوخودوس فرانسوی برای معالجه بیماریهای مربوط به سیستم عصبی و همچنین برای درمان رماتیسم استفاده می شود.

در بعضی کشورها ، گونه های مختلف اسطوخودوس ، به عنوان گیاهان زینتی در باغها و پارکها کشت می شود.

تغذیه گلهای این گیاه توسط زنبور عسل نه تنها در کیفیت عسل آنها تاثیر فرآوانی دارد بلکه سبب افزایش عملکرد عسل نیز می شود. به علت استفاده های متنوع از اسطوخودوس، این گیاه در اکثر کشورهای جهان کشت و روز به روز بر متقاضیان آن افزوده می شود.

همه ساله زمینهای زراعی وسیعی در کشورهای فرانسه، روسیه، بلغارستان، ژاپن، آمریکا و مجارستان برای کشت اسطوخودوس فرانسوی اختصاص می یابد.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه ریحان

​

 ​

نام علمی:

Ocimum basilicum

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

گیاهی است علفی ، یکساله، معطر، دارای ساقه منشعب از قاعده و به ارتفاع 15 تا 45 سانتی متر ریشه ریحان مستقیم و مخروطی شکل است. طول ریشه بین 10 تا 16 سانتی متر می باشد. ریشه انشعابات فراوانی دارد. برگهائی متقابل، بیضوی نوک تیز با کناره های دندانه دار و گلهائی معطر به رنگ های سفید، گلی و گاهی بنفش و مجتمع به صورت دسته های 4 تا 6 تائی در طول قسمت انتهایی ساقه دارد. اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) ظاهر می شوند و گل دهی تا اواخر شهریور ادامه می یابد. دانه سیاه رنگ یا قهوه ای تیره است وزن هزار دانه 2/1 تا 8/1 گرم است.

میوه ریحان از نوع فندقه است. وقتی یک ساقه گل می دهد، تولید برگ در آن ساقه متوقف و آن ساقه چوبی می شود. در این حالت میزان اسانس برگهای آن ساقه هم کم می شود. جهت جلوگیری از این حالت باید مرتبا از شاخه ها سربرداری شود. ممکن است واریته های مختلف ریحان عطر و طعم های مختلفی داشته باشند ولی شاخص ترین رایحه گیاه ریحان ناشی از یوگنول است که در همه واریته ها مشترک است. دیگر ترکیبات ریحان عبارتند از: سیترال، آنتول، کامفور، متیل کاویکول، سیترونلول، لینالول، pinene، ocimene، terpineol، linalyl acetate، fenchyl acetate، trans-ocimene و … . بر اساس ترکیبات شیمیایی موجود در ریحان آن را در 4 گروه قرار می دهند: • فرانسوی: که مقدار فنل آن کمتر است. • Exotic :که بین 40 تا 80% متیل کاویکول دارد. • متیل سینامات: 90% اتر • یوگنول

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه بادرنجبویه

​

 ​

نام علمی:

Mellissa officinalis

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

بادرنجبویه گیاهی علفی و چند ساله است. منشا اصلی این گیاه شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است.

روی ریزوم ها گره‌های خاصی وجود دارد. از این گره‌ها استلونها(ریشه رست) و سایر انشعاب‌های ریشه‌ای به رنگ قهوه‌ای روشن خارج می‌شود. ارتفاع گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش آن بستگی دارد و بین 50 تا 100 سانتی متر می‌باشد. ساقه مستقیم است ولی بندرت ممکن است به صورت خوابیده روی زمین قرار گیرد(ساقه گیاهان جوان معمولا” به صورت خوابیده رشد می‌کند). برگ‌ها پهن،تخم مرغی شکل به طول سه تا شش سانتی متر و به صورت متقابل روی ساقه قرار می‌گیرند. برگها به رنگ سبز تیره هستند، سطح آن‌ها ناصاف و برجستگی‌های متعددی دارند. گل‌ها در قسمت فوقانی گیاه و در ناحیه زاویه برگ‌ها تشکیل می‌شوند. غنچه‌ها معمولا” زرد رنگ هستند که پس از باز شدن به گل‌های سفید یا بنفش تبدیل می‌شوند. میوه فندفه چهار قسمتی و طول آن 1 تا 5/1 میلی متر است. بذر تخم مرغی شکل و رنگ آن تیره و براق (معمولا” سیاه رنگ ) است. وزن هزار دانه 6/0 تا 7/0 گرم است.

پیکر رویشی گیاه بوی خاصی تقریبا” شبیه به لیمو دارد. اندام‌های هوایی گیاه به خصوص برگ‌ها محتوی اسانس هستند. مقدار اسانس در گونه‌های مختلف متفاوت و بین 2/0 تا 5/0 درصد است.

مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «سیترونلال» (20 تا 50درصد) تشکیل می‌دهد. از ترکیبات دیگر اسانس می‌توان از «سیترال»،«ژرانیول»،«لینالول» و «استات اوگنول» نام برد. اسانس به مقدار بسیار کم حاوی موادی نظیر «اسید رزماری» ، اسیدهای فنولیک یک کربنه و فلاونوئید است. بذرها سه الی چهار سال از قوه رویشی مناسبی برخوردارند.

رویش گیاه از طریق بذر به کندی انجام می‌گیرد. رویش گیاهان چند ساله در اوایل بهار پس از گرم شدن هوا آغاز می‌شود.

اندام‌های هوایی گیاه در زمستان بر اثر سرمازدگی خشک می‌شوند. در این حالت ریشه زنده است و از فعالیت خفیفی برخوردار است. گل‌ها اواسط تابستان(اواخر تیر-اوایل مرداد) ظاهر می‌شوند و نکتار زیادی نیز تولید می‌کنند. بوی معطر گل‌ها باعث جلب حشرات، به خصوص زنبورهای عسل می‌شود. تغذیه نکتار گل‌ها توسط زنبورها سبب افزایش تولید عسل آنها می‌شود.

میوه آن از اواسط تابستان (اواخر مرداد) به تدریج می‌رسد.س از رسیدن، دانه‌ها به اطراف پراکنده می‌شوند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه زوفا

​

 ​

نام علمی:

. Hyssopus officinalis L

تیره:

Lamiaceae

گیاهشناسی

زوفا گیاهی خشبی و چند ساله است. منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش شده و از دریای خزر تا دریای سیاه و همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه می‌روید.

هی سوپوس افیسینالیس چهار زیر گونه دارد. مهم‌ترین آن‌ها زیر گونه افیسینالیس و زیر گونه کانسنس می‌باشند. این دو زیر گونه در اکثر نقاط جهان به خصوص در اروپای مرکزی می‌رویند. سطح برگ‌ها و ساقه‌های زیر گونه افیسینالیس کاملا” صاف و بدون کرک، ولی پیکر رویشی زیر گونه کانسنس پوشیده از کرک است.

ریشه زوفا مستقیم است و انشعاب‌های فراوانی دارد. ساقه چهار گوش، مستقیم، ارتفاع آن متفاوت و بین 50 تا 70 سانتی متر است. پای ساقه (قسمت تحتانی) چوبی و قهوه‌ای رنگ و از انشعاب‌های فراوانی برخوردار است، ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می‌باشد.برگ‌ها صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم وبیش نیزه‌ای شکل و رنگ آن سبز روشن است. برگها به طول 2 تا 4 سانتی متر و به عرض 5/0 تا 1 سانتی متر که در طول ساقه به صورت متقابل (به شکل صلیب) قرار می‌گیرند. هر دو طرف پهنک پوشیده از حفره‌های محتوی اسانس است. برگ‌ها حاوی ک.تیکول نسبتا” ضخیمی می‌باشند که از خصوصیات گیاهان مناطق گرم و خشک است.

گل‌ها در نواحی فوقانی ساقه‌هایی به طول 20 تا 25 سانتی متر به صورت چرخه‌هایی مجتمع که هر چرخه مرکب از هفت تا نه گل می‌باشد تشکیل می‌شوند. گل‌ها آبی، صورتی یا سفید رنگ هستند. رنگ گل در ترکیبات تشکیل دهنده اسانس هیچ گونه تاثیری ندارد. میوه، فندقه چهار قسمتی و رنگ آن سیاه یا قهوه‌ای تیره و قسمت میانی آن کمی برجسته و میوه کم وبیش به شکل مثلث است.

مقدار اسانس در پیکر رویشی زوفا متفاوت و بین 3/0 تا 1 درصد می‌باشد. مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «پینوکامفن» (50 درصد) تشکیل می‌دهد، از ترکیبات مهم دیگر اسانس می‌توان از «آلفا و به تا پینن» ، «کامفن» و الکل‌های سزکویی ترپن نام برد. پیکر رویشی این گیاه همچنین حاوی فلاونوئید، تانن (5 تا 8 درصد) مواد تلخ (3 تا 6 درصد) و مواد دیگری مانند «دیوزمین» «هیسوپین» و ترکیبات موسیلاژی است.

رویش بذر زوفا در خاک‌های مرطوب و در درجه حرارت مناسب امکان پذیر است. اگر بذرها در اوایل بهار کشت شوند پس از دو تا سه هفته سبز می‌شوند. چون بذرها سبک و کوچک هستند، پس از رسیدن در فصل تابستان از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می‌شوند. تعدادی از این بذرها ممکن است در فصل پاییز و تعدادی در فصل بهار سال بعد رشد کنند، از این رو گیاهان از رشد ونمو یکسانی برخوردار نخاهند بود و برداشت آن‌ها توسط ماشین با مشکل مواجه خواهد شد.

رشد اولیه زوفا کند است. در سال اول رویش، اولین گل‌ها در اواخر خرداد و اوایل تیرماه ظاهر می‌شوند. گیاهان از سال دوم از اوایل خرداد به گل می‌روند. اگر پس از اولین برداشت، شرایط اقلیمی مناسب باشد گیاهان ممکن است در اواخر تابستان (شهریور) مجددا” به گل بروند.

ابتدا میوه‌های قسمت تحتانی گیاه می‌رسند و به تدریج به طرف قسمت‌های فوقانی ساقه ادامه می‌یابند.

زوفا پنج تا هفت سال عمر می‌کند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه زیره سبز

​

 ​

نام علمی:

Cuminum cyminum

تیره:

Apiaceae

گیاهشناسی

زیره سبز گیاهی علفی و یک ساله است. این گیاه با کومینوم اودورم نیز هم نام است. منشا زیره سبز مناطق شرقی مدیترانه گزارش شده است و در شمال مصر به طور خودرو می روید.

ریشه این گیاه دوکی شکل کم و بیش منشعب و به طول 10 تا 20 سانتی متر است. ارتفاع گیاه بسته به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت و بین 30 تا 45 سانتی متر است. ساقه، انشعابهای ظریف و فراوانی دارد. این انشعابها در قسمت فوقانی انبوه تر هستند. برگها ظریف و به صورت رشته های نخ مانند دو تا سه تایی مشاهده می شوند. قاعده برگها کم بیش پهن است. رنگ برگها سبز تیره است. گلها در چترهای مرکب در انتهای ساقه های اصلی و فرعی پدیدار می شوند. پترها انشعابهای کمی (3 تا 5) دارند و دارای تعدادی براکته و براکتئولهای باریک و نخ مانند می باشند. رنگ گلها سفید یا ارغوانی است. گلها دارای پنج گلبرگ ظریف تخم مرغی شکل هستند. پرچمها پنج عددند که روی تخودان قرار می گیرند. میوه فندقه به رنگ قهئه ای روشن، استوانه ای شکل است که طرفین آن باریک می شود. طول میوه 3 تا 7 میلی متر و وزن هزاردانه آن 2/1 تا 3 گرم است.

دوره رویشی این گیاه کوتاه و بین 100 تا 110 روز است. یکی از محققان معتقد است ، گرده افشانی توسط باد صورت می گیرد و حشرات در گرده افشانی نقشی ندارند.

بذرهای زیره سبز به لحاظ وجود اسانس معطر است. مقدار اسانس متفاوت و بین 5/2 تا 5 درصد است. مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس عبارتند از :”دی پنتن” و ” کومین الکل” است.

پس از استخراج اسانس کنجاله حاوی پروتئین (7/18 درصد) ، کربوهیدراتها (26درصد)، روغن (10درصد) و عناصری مانند کلسیم، فسفر و آهن است.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چبز درباره گیاه شبت (شوید)

​

 ​

نام علمی:

. Anethum graveolens L

تیره:

Apiaceae

گیاهشناسی

شبت گیاهی یک ساله ، علفی و معطر است. منشا آن نواحی شرق مدیترانه گزارش شده است. این گیاه در غرب آسیا ، ایران ، هند و قفقاز می روید. سه گونه متعلق به جنس آنتوم شناخته شده آن عبارتنداز : گراویولانس ، کریزیوم و اینولوکراتوم. محققان معتقدند که مهمترین گونه متعلق به جنس شبت گراویولانس است که عمدتا در هندوستان کست می شود. گونه دیگر آنتوم سوآ نام دارد. که در هندوستان می روید و از نظر تیپ شیمیایی (مواد و ترکیبات موجود در اسانس) با گونه های فوق الذکر کاملا متفاوت است.

شبت دارای ریشه ای مخروطی ، نازک و کم انشعاب است. طول ریشه متغییر و بین 10 تا 30 سانتی متر می باشد. ساقه مستقیم ، استوانه ای شکل، بدون کرک و دارای خطوط طولی است. ارتفاع آن متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه دارد و بین 40 تا 180 سانتی متر است. ساقه دارای انشعابهای کم و بیش زیادی است. برگها کوچک، نازک و نخی شکل و دارای سه بریدگی عمیق است که به طور متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند. گلها کوچک، دو جنسی، و رنگ آنها زرد است و در انتهای ساقه های اصلی و فرعی در چترهای مرکب به قطر 15 تا 20 سانتی متر پدیدار می شوند. میوه فندقه، تخم مرغی شکل، پنج تا شش میلی متر طول، سه تا چهار میلی متر پهنا و 5/0 تا 1 میلی متر ضخامت دارد. رنگ میوه قهوه ای تیره است.

در ناحیه تحتانی میوه چهار و در قسمت فوقانی آن دو حجره اسانس وجود دارد. وزن هزار دانه آن یک تا دو گرم است.

تمام پیکر رویشی گیاه محتوی اسانس است. مقدار آن در اندامهای مختلف متفاوت می باشد. به طوری که در پیکر رویشی مقدار اسانس بین 8/0 تا 6/1 درصد است. بذرهای کاملا رسیده بیشترین مقدار اسانس را دارا می باشند و مقدار آن بین دو تا پنج درصد گزارش شده است. مقدار اسانس در ساقه این گیاه بسیار کم و بین 1/0 تا 5/0 درصد است.

مهمترین ترکیبات اسانس پیکر رویشی عبارتند از : “د – کارون” (25 تا 35 درصد) و “د – آلفا – فلاندرن” (15 تا 25 درصد).

مهمترین ترکیبات اسانس حاصل از بذرهای کاملا رسیده عبارتند از :”د- کارون” (40 تا 60 درصد) و” لیمونن” (20 تا 28 درصد). از ترکیبات دیگر اسانس شبت (اعم از اسانس پیکر رویشی و یا بذر)”دی هیدرو کارون” ، “آلفا پینن” ، “ترپینن” و تعدادی دیگر از ترپنوئیدها را می توان نام برد.

دوره رویشی گیاه شبت کوتاه است. از بدو رویش بذر تا رسیدن میوه ها مدت زمانی برابر 100 تا 120 روز به طول می انجامد. چنانچه بذرهای کاملا رسیده در مکانی مناسبی نگهداری شوند دو الی سه سال از قوه رویشی مناسبی برخوردار خواهند بود.

درجه حرارت مناسب برای رویش بذر 8 تا 10 درجه سانتی گراد است. بذرها در فضای آزاد 10 تا 17 روز پس از کاشت سبز می شوند.

از بدو رویش بذر تا ساقه دهی 35 تا 40 روز به طول می انجامد. گلدهی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و معمولا از بدو رویش تا گلدهی 50 تا 70 روز به طول می انجامد.

هوای سرد و بارانی ذر مرحله گلدهی برای گیاه مناسب نیست. زیرا سرما سبب سرمازدگی و بارندگی سبب عدم تلقیح گلها می شود و به طور قابل توجهی از عملکرد میوه کاسته می گردد.

ابتدا میوه های نواحی میانی چترهای اصلی، سپس میوه های سایر قسمتهای چتر می رسند. از ابتدای گلدهی تا تشکیل میوه، 40 تا 45 روز به طول می انجامد.

میوه ها همزمان نمی رسند و پس از رسیدن با کوچکترین ضربه یا وزش باد ریزش می کنند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​

همه چیز درباره گیاه سنبل ختایی

​

 ​

نام علمی:

. Angelica archangelica L

تیره:

Apiaceae

گیاهشناسی

سنبل ختایی (با آنجلیکا افیسینالیس نیز هم نام است) گیاهی دو ساله (به ندرت سه ساله) است. این گیاه در گروئلند ، ایسلند ، سیبری ، در اماکن مرطوب شمال و مرکز اروپا و در مناطق مرتفع (700 تا 1700 متری از سطح دریا) به صورت خودرو می روید.

سنبل ختایی دارای ریشه ای مخروطی شکل و رنگ آن زرد و روشن است . ریشه در سال اول ، رشد و نمو بسیار کندی دارد و ضخامت آن حداکثر سه سانتی متر می رسد و انشعابهای آن نیز بسیار کم است. رشد ریشه در سال دوم سریعتر شده و از انشعابهای فراوانی نیز برخوردار می شود. طول ریشه متفاوت و بین 25 ت 40 سانتی متر است . ریشه این گیاه دارای انشعابهای عمودی به ضخامت بند انگشت (5/0 تا 5/1 سانتی متر) است. در سال دوم رویش ریزوم ضخیم می شود. به طوری که ضخامت آن به 5 تا 8 سانتی متر و طول آن به 10 تا 12 سانتی متر می رسد.

در سال اول رویش برگهای طوقه ای تشکیل می شود و در سال دوم گیاه به ساقه می رود. ارتفاع سنبل ختایی در سال دوم به 200 سانتی متر می رسد. ساقع استوانه ای شکل و تو خالی است. سطح ساقه صاف ، کم و بیش ضخیم و منشعب است. تحتانی ترین قسمت ساقه (نزدیک به سطح زمین) قطورتر است و ضخامت آن به پنج سانتی متر می رسد.

برگها نسبتا درشت و دارای بریدگی – هر برگ دارای دو بریدگی می باشد – است. ناحیه فوقانی پهنک سبز تیره است در حالی که قسمت تحتانی آن روشنتر به نظر می رسد. ناحیه اتصال دمبرگ به ساقه نیز برجسته است.

چترها کروی شکل هستند و قطر آنها به 20 سانتی متر می رسد. گلها دارای گلبرگهای سبز روشن مایل به زردند . اولین گلها اواخر خرداد و اوایل تیر ظاهر می شوند.

میوه فندقه دو قسمتی ، به طول شش تا هفت میلی متر و به عرض چهار تا پنج میلی متر و رنگ آن قهوه ای روشن است. وزن هزار دانه آن 5/2 تا 5/3 گرم است.

ریشه ، میوه ، بذرها ، برگها و پیکر رویشی سنبل ختایی محتوی اسانس است. مقدار و کیفیت اسانس در این اندامها متفاوت است. مقدار اسانس در ریشه ها و ریزوم 5/0 تا 1 درصد ، در میوه های کاملا رسیده 6/0 تا 5/1 درصد و در برگها 2/0 تا 4/0 درصد می باشد.

مهمترین ترکیبات اسانس عبارتند از “آلفا و بتا فلاندرون” ، “آللفا و بتا پینن” ، “آلفا – پ – سیمول” ، “میرسن” و “لیمونن”.

از مواد دیگر موجود در ریشه می توان از “اسید آنجلیک” ،” کومارین ها، فوروکومارین ها ، (مانند استول ، استونول و آنجلیسین ) مواد تلخ ، ترکیبات موسیلاژی و ترکیبات قندی نام دارد.

در سال اول رویش دوره رویشی گیاه اواخر پاییز پایان می یابد. در سال دوم ، رویش گیاه بسیار زود و از اواخر اسفند ماه آغاز می شود و گلها اواسط خرداد تشکیل می شوند و گیاه مدت زیادی را در مرحله گلدهی باقی می ماند.

میوه ها از اواسط تیر به تدریج می رسند و پس از رسیدن ریزش می کنند.

بذرهای کاملا رسیده از قوه رویشی مناسبی برخوردارند و پس از گذراندن یک دوره سرما قادر به رویش می باشند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​